မုုန္ညင္းျဖဴ မီးအိမ္ရွင္

 

“လက္ေခ်ာင္းကေလး ႏွစ္ေခ်ာင္း ေထာင္ျပတတ္ေသာ ဥာဏ္မ်ိဳးကေလးသာ ရွိသည့္ ဣတၳိယ ေခၚ  မိန္းမတုုိ႔သည္ ဤမွ် ခက္ခဲလွသည့္ သစၥာတရားကိုု ထိုုးထြင္းသိျမင္ ႏိုုင္ဖိုု႔ရန္ မျဖစ္ႏိုုင္” (မာရနတ္မင္း)

“ အသိတရားကိုု မျပတ္ရွာမွီး၍

  စိတ္ကိုု ေကာင္းစြာေစာင့္သိသူ အဖိုု႔

  မိန္းမျဖစ္ျခင္းသည္

  ဘာမ်ား အေရးပါပါ သလဲ

  ေယာက်ၤားျဖစ္ျဖစ္ မိန္းမျဖစ္ျဖစ္

  က်င့္ၾကံေစာင့္စည္းသူသည္

  တရားဓမၼကိုု မွန္ကန္စြာ သိျမင္စျမဲ

  ငါသည္ ေယာက်ၤား၊ ငါသည္ မိန္းမ

  သိုု႔တည္းမဟုုတ္…

  ငါသည္ အႏွစ္သာရ ရွိသည့္ တစ္စံုုတစ္ေယာက္ ဟုု

  ၾကံစည္သိျမင္ေနသူကိုု သာလွ်င္

  နင္ မာရမင္းသည္

  သည္လိုု စကားမ်ိဳးႏွင့္ လာျပီး

  လိမ္ညာႏိုုင္ပါသည္”  — ဘိကၡဳနီ ရွင္ေသာမ (ဝါ) အရွင္မ စႏၶာ

ငါတိုု႔၏ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုုရား ျဖစ္လာမည့္ သုုေမဓာ ရွင္ရေသ့သည္ ဘုုရားျဖစ္ရန္ နိတယ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ကိုု ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုုရား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ ပထမဆံုုး ခံယူေတာ္မူခဲ့ရာ ဒီပကၤရာ ဘုုရား ေရွ႕မတိုုင္မီက ပြင့္ေတာ္မူေသာ ေရွးဘုုရားတိုု႔ကိုု ဘြဲ႔ နာမည္မသိလွ်င္ “ပုုရာဏ ျမတ္စြာဘုုရား” — ေရွးေရွး မတိုုင္မီက ျမတ္စြာဘုုရားေဟာင္းမ်ား ဟုု ညႊန္းဆိုုသံုုးႏူန္း တတ္ၾကပါသည္။ ခုု ကြ်န္ေတာ္ ေျပာျပမည့္ ေရွးေဟာင္း ငါးရာ့ငါးဆယ္ နိပါတ္ေတာ္လာ “မင္းသမီး ဇာတက” ဇာတ္ေၾကာင္းသည္ အဆိုုပါ ေရွးေရွး မတိုုင္မီက ပုုရာဏ ျမတ္စြာဘုုရား တစ္ဆူ ၊  ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုုရား အေလာင္းေတာ္ ရဟန္းအိုုၾကီး တစ္ပါး ႏွင့္ ငါတိုု႔၏ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုုရား ျဖစ္လာမည့္ ဘုုရားေလာင္းမိန္းကေလး တစ္ဦး၊ ဤ သံုုးဦးေသာသူတိုု႔ကိုု အေျခခံထားပါ သတည္း။

        

         တစ္ခါက ေရွးေရွးဘုုရားေဟာင္း ပုုရာဏ ျမတ္စြာဘုုရား တစ္ဆူသည္ ဤေလာကတြင္ ပြင့္ေတာ္မူေလေသာ အခါ ထိုုဘုုရား သာသနာတြင္ ရဟန္းအိုုၾကီး တစ္ပါးသည္ ဆီမီးအိမ္တိုု႔ကိုု ထြန္းညိွ လႉဒါန္းရတာကိုု ဝါသနာ ပါေလ၏။ ပုုရာဏ ျမတ္စြာဘုုရားတြင္ လြန္စြာေခ်ာေမာ ေျပျပစ္ေသာ ညီမငယ္ မင္းသမီး ကေလး တစ္ဦးသည္လည္း ရွိရာ စင္စစ္ ဤ ေရွးဘုုရားရွင္၏ ညီမကေလးသည္ ငါတိုု႔၏ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုုရား ျဖစ္လာမည့္ ဘုုရားေလာင္း ပါတည္း။

         တစ္ခါတြင္ မင္းသမီး ကေလးသည္ ရဟန္းအုုိၾကီး မီးအိမ္ထြန္းညိွဖိုု႔ရန္ လိုုအပ္ေသာ မုုန္ညင္းျဖဴဆီကိုု လႉဒါန္းဖိုု႔ရန္ ၾကံဳၾကိဳက္သျဖင့္ ရဟန္းၾကီး အလိုုရွိေသာ မုုန္ညင္းဆီကိုု လႉဒါန္းျပီးလွ်င္

         

“ အရွင္ဘုုရား၊ ဤတြင္ အရွင္ဘုုရား အလုုိရွိေသာ မုုန္ညင္းဆီ ျဖစ္ပါသည္။ တပည့္ေတာ္မ၏ အကိုု ျမတ္စြာဘုုရားကိုုလည္း အရွင္သည္ ဤ မုုန္ညင္းဆီျဖင့္ ဆီမီးထြန္းညိွ လႉဒါန္းပါေလာ့။ ျပီးေတာ့ ျမတ္စြာဘုုရားရွင္ကိုု တပည့္ေတာ္မ၏ ေတာင္းဆုုစကားကိုုလည္း ေျပာၾကားေပးေတာ္ မူပါ…ဤသိုု႔ မီးထြန္းရန္ မုုန္ညင္းျဖဴဆီကိုု လႉဒါန္းရေသာ ေကာင္းမႈေၾကာင့္ တပည့္ေတာ္မသည္ ေနာင္ခါတြင္ အကိုုဘုုရား နည္းတူ ဘုုရားအျဖစ္ကိုု ေရာက္ရပါလိုုသည္။ ဘုုရား အျဖစ္သိုု႔ ေရာက္သည့္ ေနာက္ဆံုုးဘဝတြင္လည္း တပည့္ေတာ္မ၏ အမည္သည္ ‘ထြန္းလင္းေသာ မုုန္ညင္းျဖဴဆီ’ ဟုု အဓိပၺာယ္ရသည့္ ‘မယ္ သိဒၶတၱ’ ဟူေသာ အမည္ကိုု ရရပါလိုသည္..”

         ထိုုေန႔ ညခ်မ္းတြင္ ရဟန္းအဘိုုးၾကီး သည္ ျမတ္စြာဘုုရားရွင္ကိုု မုုန္ညင္းျဖဴ ဆီမီးအိမ္ျဖင့္ ထြန္းညိွပူေဇာ္ ျပီးလွ်င္ မိန္းကေလးက မွာလိုုက္ေသာ ဆုုေတာင္းကိုုလည္း ဘုုရားရွင္ကိုု ေလွ်ာက္ထား၍ “ေကာင္မကေလး၏ ဆုုေတာင္း ျပည့္စံုုအံ့မည္ေလာ” ဟုု ဘုုရားရွင္ကိုု စပ္စုုေမးျမန္းပါသည္။ ဤတြင္ ပုုရာဏ ျမတ္စြာဘုုရားက “ဘုုရားဆုုေတာင္းလွ်င္ ျပည့္စံုုဖိုု႔ရန္မွာ အယုုတ္ဆံုုးအားျဖင့္ အေျခခံ အခ်က္ရွစ္ခ်က္ လိုုလိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ မိန္းကေလးသည္ ဒုုတိယအခ်က္ ျဖစ္ေသာ ဣတၳိယဇာတ္ မိန္းမျဖစ္တာႏွင့္  ျငိေနသျဖင့္ သူမ၏ ဆုုေတာင္း ျပည့္စံုုလိမ့္မည္ မျပည့္စံုုလိမ့္မည္ဟုု ခုုခါမွာ ဗ်ာဒိတ္ေဟာကိန္းထုုတ္ဖိုု႔ရန္ မျဖစ္ႏိုုင္ေၾကာင္း” ဟုု ျပန္ၾကားေတာ္ မူပါသည္။

        

         ရဟန္းအိုုၾကီးသည္ လြယ္လြယ္ႏွင့္ေတာ့ ဘုုရားရွင္ကိုု အေလ်ာ့မေပး။ “ေကာင္မကေလး၏ ဆုုေတာင္း ျပည့္စံုုမလား ဆိုုတာ ခုုခါမွာ ေျပာဖိုု႔ ခက္ေနလွ်င္ မည္သိုု႔ေသာ အခ်ိန္အခါမ်ိဳးတြင္ ကေလးမသည္ အေသအခ်ာ ဗ်ာဒိတ္ေဟာကိန္ုုးကိုု ေျပာျပႏိုုင္သူ ႏွင့္ ၾကံဳၾကိဳက္ပါမည္နည္း” ဟုု ထပ္ျပီး စပ္စုုေလ၏။ သည္ခါမွာေတာ့ ပုုရာဏ ဘုုရားရွင္သည္ မေနသာေတာ့ဘဲ ဘုုရားရွင္၏ ဥာဏ္ေတာ္ျဖင့္ မိန္းကေလး၏ ပါလာခဲ့ေသာ ပုုညကုုသလ ပါရမီ အႏုုအရင့္ ကိုုလည္းေကာင္း ၊ မိန္းကေလး၏ ဘုုရားဆုုပန္မႈဝယ္ စိတ္အားထက္သန္မႈ အျပင္းအေပ်ာ့ ကိုုလည္းေကာင္း သံုုးသပ္ေတာ္ မူပါသည္။ ထိုု႔ေနာက္ အနာဂါတ္ကိုု ဥာဏ္ေတာ္ကိုု လႊတ္၍ ၾကည့္ျမင္ေလသျဖင့္ ညီမငယ္သည္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ ဘုုရားျဖစ္မည့္ အေျခခံ အခ်က္တိုု႔ ျပည့္စံုုအံ့ေသာ အေၾကာင္းကိုု ပုုရာဏ ဘုုရားရွင္သည္ ျမင္ေတာ္မူပါသည္။

“ရဟန္းၾကီး၊ ခုုမွစ၍ တစ္ဆယ့္ေျခာက္ အသေခ်ၤ ႏွင့္ ကမာၻတစ္သိန္း ကာလကိုု လြန္ေလေသာ အခါတြင္ နင္သည္ ဒီပကၤရာ မည္ေသာ ဘြဲ႔ေတာ္ျဖင့္ ခုု ငါဘုုရားကဲ့သုုိ႔ပင္ တရားမင္း ဗုုဒၶဘုုရားရွင္ အျဖစ္ကိုု ရလတၱံ႔၊ ထိုုအခါမွာ နင္သည္ ငါ့ ညီမငယ္ကိုု ဘုုရားျဖစ္မည္ေလာ ၊ မျဖစ္မည္ေလာ ဟုု ဗ်ာဒိတ္ကိုု ေပးရလတၱံ႔။ ထိုုခ်ိန္က်လွ်င္ နင္တုုိ႔ ႏွစ္ဦးသားသည္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုုင္ ျပန္ဆံုုၾကရပါ လိမ့္မည္”

ဟုုတ္ကဲ့၊ ပုုရာဏ ဘုုရားက ေျပာေသာ တစ္ဆယ့္ေျခာက္ အသေခ်ၤ ႏွင့္ကမာၻတစ္သိန္း လြန္ေျမာက္ေသာ ကာလတြင္ ရဟန္းအိုုၾကီး ႏွင့္ ကေလးမကေလး မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုုင္ ျပန္ဆံုုေတြ႔ေသာ ဇာတ္ေပါင္းခန္း ကေတာ့ ပရိသတ္အမ်ား ရင္းႏွီးကြ်မ္းဝင္ျပီး ျဖစ္ပါသည္။ ရဟန္းအိုုၾကီးသည္ ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုုရား ျဖစ္ေတာ္မူလာခဲ့ျပီး ကေလးမကေလးကေတာ့ ငါတိုု႔၏ ဘုုရားအေလာင္းေတာ္ သုုေမဓာ ရွင္ရေသ့ ျဖစ္လာခဲ့ကာ ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုုရား ေရွ႕ေမွာက္ေတာ္တြင္ ေရွးမင္းသမီး ဘဝက သူမ ဆုုေတာင္းခဲ့သည့္ အတိုုင္း “သိဒၶတၱေဂါတမ အမည္ရေသာ ဘုုရားစင္စစ္ ျဖစ္လိမ့္မည္မွာ မုုခ်” ဟူေသာ ဘုုရားရွင္၏ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ကိုု ခံယူရရွိခဲ့ ပါသည္။

မူလ က်မ္းဂန္တြင္ ထင္ရွားရွိသေလာက္ ဗုုဒၶဘာသာ ဘုုန္းၾကီးေတြ ေျပာေဟာေလ့ မရွိသည့္ ဤ ‘မင္းသမီး’ ေရွးဇာတက ပံုုျပင္သည္ ေထရဝါဒ ဗုုဒၶဘာသာတြင္ အစဥ္အဆက္ ပေဟဠိသဖြယ္ မသဲကြဲေသာ “မိန္းမဘုုရား ၊ မရွိျငား”  စသည့္ “မိန္းမသည္ ေယာက်ၤားေလာက္ ဘုုန္းမရွိ ၊ မင္းေယာက်ၤားတိုု႔သည္သာ ဘုုရား ျဖစ္ႏိုုင္၍ ပိုုမိုု မြန္ျမတ္သူတိုု႔ ျဖစ္သည္” ဆိုုသည့္ အယူအစြဲၾကီးကိုု ျပန္လည္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ဖိုု႔ရန္ ျမင္ကြင္းက်ယ္ တစ္ခုု ျဖစ္ပါသည္။ သိရိုုးသိစဥ္ ငါတိုု႔ သိခဲ့ၾကသည့္ “ေယာက်ၤားသည္သာ ဘုုရားဆုုကိုု ဗ်ာဒိတ္ခံယူ ရရွိႏိုုင္သည္” ဆိုုေသာ ေတြးေခၚမႈမွသည္ ဘုုရားဆုုကိုု အမွန္တကယ္ ခံယူရရွိဖိုု႔ “တင္ၾကိဳေရွးဦး ဗ်ာဒိတ္ေနရာ” သည္ အမ်ိဳးသမီးတိုု႔တြင္ အထင္အရွား ရွိေနေၾကာင္း ေထရဝါဒ မူလ တရားက်မ္းဂန္တိုု႔သည္ ေကာင္းစြာ အသိေပးထားျပီး ျဖစ္ေၾကာင္းကိုု (ဝီရသူ၊ သီတဂူ စေသာ ‘ဘုုန္းကံပါရမီရွင္’ အမ်ိဳးသမီးေစာင့္ ဘုုန္းၾကီးတိုု႔အား) ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ တံုု႔ျပန္ ျငင္းခံုုႏိုုင္သည့္ အေကာင္းဆံုုး သက္ေသၾကီးေတြထဲက တစ္ခုု ပါတည္း။

ဗမာ ဗုုဒၶဘာသာ ေကာင္မကေလးေတြ ႏုုံနဲ႔အတ အေတြးအေခၚ နိမ့္က်ေသာေၾကာင့္ “အရွည္ကိုု ေကာင္းစြာ ေတြးေမွ်ာ္ဆင္ျခင္ ႏိုုင္ေသာ ငါတိုု႔လိုု  ဗမာ လူ႔ေဘာင္၏ ေရွ႕ေဆာင္ သက္ၾကီးဝါၾကီးတိုု႔က မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒကိုု လုုပ္ရပါသည္” ဆိုုေသာ အမ်ိဳးေကာင္းသား ဘဒၵႏၲ ဝံသပါလ ဘဘုုန္း တိုု႔၏ ‘ေယာက်ၤား ပညာမာန’ ကိုု အေသအခ်ာ ခ်ပစ္ဖိုု႔ ဇာတ္လမ္းတြင္ က်န္ခဲ့ေသာ ဇာတ္ကြက္တစ္ကြက္ကိုု ထပ္ျပီး ကြ်န္ေတာ္ ေဖာ္ျပပါမည္။ ရဟန္းအိုုၾကီးက မုုန္ညင္းျဖဴဆီကိုု လာျပီး အလႉခံေလေသာ အခါ ပုုရာဏ ဘုုရား၏ ညီမကေလးသည္ သူမတြင္ ပညာဥာဏ္ ျပိဳးျပက္ေပၚထြန္းလာျပီး ေရရြတ္ေလသည္မွာ

“အဆူဆူေသာ ေရွးဘုုရားရွင္တိုု႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ေနာင္ပြင့္ေတာ္မူမည့္ ဗုုဒၶဘုုရားရွင္တိုု႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ဘုုရားမျဖစ္မီက နင္တိုု႔ငါတိုု႔လိုု ‘သာမန္လူ’ တိုု႔သာ ျဖစ္ၾကကုုန္ျပီး ၄င္း (သာမန္လူ) တိုု႔သည္  ဥစၥာဓန၊ ဇနီးမယား၊ သမီးသား၊ ကိုုယ္လက္အဂၤါ၊ အသက္ ဟူသည့္ စြန္႔ျခင္းၾကီး ငါးပါးကိုု မျဖည့္က်င့္ပါဘဲ ဘုုရား ဘယ္လိုုမွ ျဖစ္လာလိမ့္မည္ မဟုုတ္။ (ငါစြဲ အတၱကိုု တိုုက္ဖ်က္ရန္) ဥစၥာဓန ကိုု စြန္႔လႊတ္လႉဒါန္းျခင္း မရွိ ၊ ကိုုယ့္က်င့္သီလကိုု ေစာင့္ေရွာက္မႈ မရွိဘဲ ႏွင့္ ငါသည္ အသိုု႔မ်ား (သံသရာမွ) ထြက္ရပ္လမ္းကိုု ရွာေတြ႔ႏိုုင္ပါမည္နည္း”

မူလက်မ္းဂန္ အရ ေကာင္မကေလး၏ ေဝဖန္ေရရြတ္သံသည္ ရဟန္းအိုုၾကီး၏  ႏွလံုုးသားကိုု ရုုိက္ခတ္သြားခဲ့ျပီး  ပုုရာဏ ဘုုရားရွင္ ႏွင့္ ေတြ႔ေသာအခါ ရဟန္းၾကီး ကိုုယ္တိုုင္လည္း ဘုုရားဆုုကုုိ ပန္ပါေတာ့ သတည္း။ ကြ်န္ေတာ့္ အေနျဖင့္္ ဗုုဒၶက်မ္းဂန္တိုု႔ကိုု ႏွစ္ပရိေဒစၦမ်ားစြာ ေလ့လာကြ်မ္းဝင္သူ တစ္ဦးျဖစ္ရကား မူလက်မ္းဂန္တြင္ တုုိက္ရိုုက္ မပါေသာ္ျငားလည္း မိန္းကေလးထံမွ ရဟန္းၾကီး ရယူခဲ့ေသာ သင္ခန္းစာကိုု ကြ်န္ေတာ္ ဇာတ္ကြက္ ျဖည့္စြက္ ျပသႏိုုင္ပါသည္။

ရဟန္းအိုုၾကီးသည္ မင္းသမီး၏ ေရရြတ္ေသာ စကားကိုုၾကားေလေသာ အခါ အိပ္မက္မွ လႈပ္ႏိုုးခံရသူကဲ့သိုု႔ ျဖစ္ျပီးလွ်င္

“ငါသည္ အသက္သာၾကီး၍ အခ်ိန္မစီး၊ ဆီမီးအလႉကိုု ျပဳခ်င္ေသာ ဆႏၵရွိ၍သာ အျမဲ အလႉလုုပ္ေနေသာ ငါသည္ ဤကေလးမကဲ့သိုု႔ ကြဲျပားလင္းခ်င္းေသာ ပညာဥာဏ္ျဖင့္ (အလႉျပဳျခင္းဟူသည္ မိမိ၏ အတၱကိုု ေခ်မႈန္းဆုုတ္နစ္ပစ္ေသာ လက္နက္ ျဖစ္ေၾကာင္း) ဒါနအလႉ၏ အျမတ္ဆံုုး အရင္း ဦးတည္ခ်က္ကိုု မသိမလင္း ႏိုုင္ခဲ့။ ရွက္စရာေကာင္းေသာ ငါသည္ ကေလးမ ကေလးကိုု အတုုယူသျဖင့္ ငါသည္လည္း ေကာင္မေလးကဲ့သိုု႔ ဘုုရားဆုုကိုု ပန္ရပါအံ့”

အလြန္ ဆန္းၾကယ္လွပါသည္။ ဝီရိယ ဓိက ဘုုရားေလာင္းျဖစ္ေသာ ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုုရား အေလာင္းေတာ္ ရဟန္းအိုုၾကီး ၏ ပထမဆံုုးအၾကိမ္ ဘုုရားဆုုပန္ရန္ စိတ္အားထက္သန္ျပီး တစ္ဆက္တည္း (ညခ်မ္းအခါတြင္) ၄င္း၏ ဘုုရားဆုုပန္ျခင္း၏ အေၾကာင္းျပည့္စံုုေၾကာင္း ပုုရာဏ ဘုုရားရွင္ထံမွ ဗ်ာဒိတ္ကိုု ရရွိခဲ့ျခင္း ဆုုလာဘထူးၾကီး သည္ ေနာင္ခါတြင္ ပညာဓိက ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုုရားေလာင္းေတာ္ ျဖစ္လာမည့္ ကေလးမကေလး တစ္ဦး၏ “နင္တိုု႔ငါတိုု႔ အားလံုုးဟာ သာမန္လူေတြပါပဲ” (The rule of law ၏ အေျခခံ အက်ဆံုုး နိယာမတရား) ဆိုုတာႏွင့္ “မယ္သိဒၶတၱ ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ သေဗၺညဳတ ျမတ္ဗုုဒၶ ျဖစ္ရပါလိုု၏” ( Extensive order- ပိုုပုုိျပီး လူစံုုတက္စံုု ေနရာစံုုမွာ ပါဝင္လာေသာ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္) ကိုု ေတြးေခၚျပခဲ့သည့္ မိန္းမဥာဏ္ ကေလးကိုု နမူနာ ယူ၍သာ ျဖစ္လာရေၾကာင္း ကိုု ပါတည္း။

တကယ္ေတာ့ အာက်ယ္မကေလး၏ “မယ္သိဒၶတၱ ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ ဘုုရားျဖစ္ရပါလို၏”  ဟူသည့္ မိန္းမဆုုေတာင္းသည္  ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုုရား ႏွင့္ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုုရား ဟူေသာ ဘုုရားႏွစ္ဆူ ေလာကတြင္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ရျခင္း၏ အရင္းမူလ အေၾကာင္း၊ အျမတ္တကကာ့ အျမတ္ဆံုုး ဆုုေတာင္း ပါတည္း။ သည္တြင္ ငါတိုု႔ အထင္အရွား ျမင္အပ္သည္မွာ ဆုုၾကီးပန္ သတိုု႔သမီးငယ္သည္ မည္သည့္ ပါရမီရွင္ ဘုုန္းဘုုန္းဘုုရား၊ ရဟန္း မင္းေယာက်ၤားမွ မဟုုတ္သလိုု ၊ သူမသည္ မည္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုုမွလည္း  သာလြန္ထူးျခားသူ ပါရမီရွင္တုုိ႔ အျဖစ္ မယူဆထားေၾကာင္းကိုု ျဖစ္ပါ၏ – “အဆူဆူေသာ ေရွးဘုုရားရွင္တိုု႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ေနာင္ပြင့္ေတာ္မူမည့္ ဗုုဒၶဘုုရားရွင္တိုု႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ဘုုရားမျဖစ္မီက နင္တိုု႔ငါတိုု႔လိုု ‘သာမန္လူ’ တိုု႔သာ ျဖစ္ၾကကုုန္ျပီး…”။

ေရွ႕ဖက္ ေဆာင္းပါးတိုု႔တြင္ ဝီရသူ၊ အင္းစိန္ရြာမ၊ သီတဂူ စေသာသူတိုု႔သည္ “ဘာေၾကာင့္မ်ား ဤသိုု႔  မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒ စသည့္ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းေသာ အၾကံအစည္၊ အျပဳအမူတိုု႔ကိုု လုုပ္ကုုန္ရပါသနည္း” ဆိုုတာႏွင့္ စပ္၍  “၄င္းတိုု႔၏ ေလာကအျမင္သည္ မွားယြင္း၊ ဤသူတိုု႔၏ ကိစၥတြင္ ေဖာက္ျပန္သည့္ အဆင့္သိုု႔တိုုင္ ေရာက္ေနလိုု႔ ျဖစ္ေၾကာင္း" ကြ်န္ေတာ္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္ ။ တကယ္ေတာ့လည္း ေလာကအျမင္ မွားယြင္းမႈ ဆိုုေသာ သေဘာတြင္၊ အထူးသျဖင့္ ဗုုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈ “သမိုုင္း” လႊမ္းမိုုးေသာ ႏိုုင္ငံမ်ားတြင္ ၊ “သမိုုင္း” ထဲမွာမွ အထူးသျဖင့္ ဘုုန္းကံရွင္ အမ်ိဳးသားတိုု႔တြင္၊ အမ်ိဳးသားတိုု႔ထဲမွာမွ သာသနာ့ အေမြဆက္ခံသူ ဆိုုသည့္ ဘုုန္းၾကီးတိုု႔တြင္၊ ထုုိဘုုန္းၾကီးတိုု႔ထဲမွာမွ အထူးသျဖင့္ ဥာဏ္ပိုုၾကီး ကံပုုိၾကီး ဆိုုသူ ဘုုန္းၾကီးေခါင္းေဆာင္ တိုု႔တြင္ “ငါသည္ အမ်ားတကာ သာမန္လူေတြထက္ အလြန္ သာလြန္ထူးျမတ္ေသာ အႏွစ္သာရၾကီး တစ္ခုု” ဟူေသာ စိတ္ကူးမာန တိုု႔သည္ သူတိုု႔၏ အေတြးအာရုုံျပင္ဝယ္ ထုုႏွင့္ထည္ႏွင့္ လႊမ္းမိုုးခံထားရတတ္ ပါသည္။

သည္တြင္ ကြ်န္ေတာ္ အထူး စိုုးရိမ္မိသည္မွာ ဤ ဘုုန္းၾကီးေခါင္းေဆာင္တိုု႔သည္ သူတိုု႔ဘာသာ သူတိုု႔ “ငါသည္ မဟိႏၶိ လူထူးလူဆန္း၊ ဘာသာ သာသာနာကိုု ေစာင့္ေရွာက္သူ အႏွစ္သာရ ပါရမီရွင္ၾကီးမ်ား ျဖစ္သည္” ဆိုုျပီး ဝက္လူးတဲ့ ရႊံ႕အိုုင္မွာ သူ႔ဟာသူ လူးလြန္႔ ညစ္ပတ္ေနတာက အေၾကာင္းမဟုုတ္၊ အမ်ားျပည္သူ၏ ႏိုုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ အထူးသျဖင့္ ပတၱျမား ေရႊဂူႏွင့္ တူသည့္ ဘုုရားအဆံုုးအမ သာသနာကိုုပါ ၄င္းဝက္မင္းတိုု႔သည္ သူတိုု႔၏ ေပက်ံေနေသာ အတၱ အညစ္အေၾကးေတြနဲ႔  လာလူးပြတ္တိုုက္ ညစ္ပတ္ေစသည့္ ကိစၥကိုု ျဖစ္ပါသည္။

မည္သည့္အခါကမွ ေျခေလးေခ်ာင္းေထာက္ ဝက္ေကာင္ဟူသည္ လင္းယုန္ဌက္လိုု ေကာင္းကင္တြင္ ပ်ံသန္းျပီး ေျမျပင္အဝန္းကိုု စူးရဲက်ယ္ျပန္႔စြာ ျခံဳငံုုၾကည့္ရူႏိုုင္စြမ္း မရွိသလိုု မိမိကိုုယ္ကုုိ အထူး အႏွစ္သာရၾကီး တစ္ခုု အျဖစ္ ၾကည့္ျမင္ေနသူ တစ္ဦးသည္ ဗုုဒၶတရားေတာ္ကိုု အမွန္တကယ္ စူးရဲက်ယ္ျပန္႔ေသာ ပရိယာယ္ျဖင့္ ဆင္ျခင္နားလည္ႏုုိင္စြမ္း မရွိပါ။ ဆိုုးသည္မွာ ဗုုဒၶတရားကိုု ဤဘုုန္းၾကီးမိုုက္တိုု႔သည္ ၄င္းတိုု႔၏ က်ဥ္းၾကဳတ္သိမ္ငယ္ေသာ အတၱစြဲ မာနစြဲေတြ နဲ႔ ျပန္ဆိုုနားလည္ၾကသေလာက္ သူတိုု႔ မွားယြင္းေဖာက္ျပန္စြာ နားလည္ေနေသာ တရားတုု တရားေယာင္ေတြကိုု တရားစစ္ အျဖစ္၊ ဘုုရင္လုုပ္သူကလည္း ေျမွာက္ေပးရင္ ေျမွာက္ေပးသလိုု မ႑ပ္တုုိင္တက္လာကာ အမ်ားျပည္သူကိုု ျဖန္႔ေဝ ေဟာၾကားေနေသာ ကိစၥမ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ထပ္လည္း ဆိုုးလွသည္မွာ ဤသိုု႔ တရားတုု တရားေယာင္ေတြကိုု တရားစစ္အျဖစ္ ျဖန္႔ေဝျခင္းဟာ တကယ္ေတာ့ မြန္ျမတ္လွေသာ ဗုုဒၶသာသနာကိုု ဖ်က္ဆီးေနျခင္း စင္စစ္ ျဖစ္ပါလ်က္ မိုုက္မဲလွသည့္ ဤသူတိုု႔သည္ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ သာသနာေတာ္ေစာင့္ ရဟန္းေကာင္းၾကီးမ်ားဟုု မွတ္ယူ ေၾကြးေၾကာ္ေနျခင္း ပါတည္း။

“ဤ ျမတ္ေသာ သာသနာကိုု မည္သည့္ ရုုပ္ဝတၳဳ ခြန္အားတိုု႔ကမွ အႏိုုင္ယူ မဖ်က္ဆီးႏိုုင္။ တရားတုု တရားေယာင္တိုု႔က တရားစစ္၏ ေနရာတြင္ အစားထိုုး ေယာင္ေဆာင္ ဝင္လာျခင္းသည္ သာလွ်င္ ဤသာသနာ၏ ပ်က္ဆီးေၾကာင္း ေပတည္း”      – ရွင္မဟာကႆပ ေမး၍ ဗုုဒၶေျဖ ၊ သံယုုတၱနိကာယ္

         ဘုုရား သာသနာကိုု စစ္အာဏာ သံုုးျခင္း၊ ဥပေဒ ျပဌာန္းျခင္း ၊ ေမြးဇာတ္ ခြဲျခားကန္႔သတ္ျခင္း နဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္လိုုတဲ့ သည္ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ တကယ္ေကာ ဘုုရားစာကိုု ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္မွတ္ေလ့လာခဲ့တဲ့လူေတြမွ ဟုုတ္ရဲ႕႔လား ဆိုုတာ ငါတိုု႔ အင္မတန္မွကိုု ေမးခ်င္ စရာပါပဲ။

         “အာဖဂန္နစၥတန္၊ အင္ဒိုုနီးရွား စတဲ့ ႏိုုင္ငံေတြမွာ ဗုုဒၶဘာသာ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ရခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္းဟာ မြတ္စလင္မ္ လူဦးေရက လႊမ္းမိုုးသြားလုုိ႔” လိုု႔ ဗမာျပည္ အႏွံ႔မွာ လုုိက္ေျပာေနတဲ့ ဝီရသူဟာ ဗုုဒၶကိုုယ္တိုုင္ ေျဖၾကားခဲ့တဲ့ မူလက်မ္းဂန္လာ အေျဖကိုု ေတြ႔လိုု္က္ရျပီ ျဖစ္တဲ့ ဗုုဒၶဘာသာ ပရိသတ္ေရွ႕ ေမွာက္မွာ ၄င္း၏ အေၾကာင္းျပခ်က္ မွန္တယ္ ဆိုုျပီး ဆက္ေျပာဝံ့ေသးသလား ဆိုုတာ ငါတုုိ႔ သင္းကိုု ေမးရပါလိမ့္မည္။ အဲသလိုု ဆက္္ေျပာဝ့ံေသးတယ္ ဆိုုရင္ေတာ့ သည္သတၱဝါဟာ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ ျမတ္ဗုုဒၶ နဲ႔  ရွင္မဟာ ကႆပထက္ ပိုုျပီး သိျမင္ႏိုုင္တယ္လိုု႔ ယူဆေနတဲ့ ဘဝင္ရူး တစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟုုတ္ပါရဲ႕၊ ဝီရသူလိုု အစစ္အမွန္ သဒၶါတရား မရွိတဲ့ ရဟန္းတုု ရဟန္းေယာင္ အတြက္  ဘုုရားေဟာ တရားထက္ ေမာင္သိန္းစိန္ရဲ႔ ေသနတ္ေျပာင္းဝက အာဏာဟာ အျမတ္ဆံုုး အမွန္တရားအျဖစ္ သူ႔အတြက္ ရွိခိုုးေကာ္ေရာ္ရာ ျဖစ္ေနမွာပါပဲ။

         တစ္ဆက္တည္းမွာပဲ “အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ” ဆိုုတဲ့ အယူအဆကိုု ေထရဝါဒ ပါဠိဘာသာ ဗုုဒၶ ေရွးေဟာင္း က်မ္းဂန္ေတြကေကာ၊  ပါဠိနိကာယ္က်မ္းေတြနဲ႔ အလားတူ ဘက္တူ ေရွးေဟာင္း

သကၠတအဂၢမ ဗုုဒၶက်မ္းဂန္ေတြကေကာ လံုုးဝ လက္မခံေၾကာင္းကိုု ကြ်န္ေတာ္ ဖြင့္ျပေဆြးေႏြးပါမယ္။ သည္လိုု ေဆြးေႏြးရင္းနဲ႔ ပဲ “အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ” လိုု႔ စြဲယူေၾကြးေၾကာ္သူ တစ္ဦးဟာ “ဗုုဒၶဘာသာ ရဟန္း” ဟူေသာ ဂုုဏ္ျဒပ္ကိုု အမွန္တကယ္ ခံယူပိုုင္ခြင့္ ရွိမရွိ ဆိုုတာကိုု ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ သံုုးသပ္ဖုုိ႔ လိုုတယ္ဆိုုတာ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ နားလည္လာပါလိမ့္မယ္။

         တေလာက ကိုုညီညီလြင္ (ရွင္ဂမီၻ႐) နဲ႔ ဒီမုုိကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ အင္တာဗ်ဳးမွာ ၄င္းက ေဆြးေႏြးရာမွာ ရဟန္းသံဃာဟာ ရဟန္းဝတ္ျပီ ဆိုုတာနဲ႔ “သံသရာ ဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ က်င့္ၾကံပါမယ္” ဆိုုတဲ့ ပဋိဥာဥ္ကိုု ခံယူရပါတယ္။ ဒါကိုု နည္းစနစ္သေဘာအားျဖင့္ ေျပာမယ္ဆိုုရင္ ေသကၡပုုဂၢိဳလ္ (က်င့္ဆဲ ႏွင့္ လြတ္ေျမာက္စျပဳလာသူ) ျဖစ္ေအာင္ က်င့္ၾကံအားထုုတ္ ရပါတယ္။ ရဟန္းသံဃာရဲ႕  အလုုပ္ဟာ အဲသည္ အလုုပ္သက္သက္ပါပဲ။ တကယ္ကေတာ့ ဒါကလြဲျပီး ရဟန္းသံဃာဆိုုတာ ဘာမွ လုုပ္ဖိုု႔ မလိုုပါ။

ကိုုညီညီလြင္က လူမႈေရးေလာက္ေတာ့ လုုပ္ေပါ့၊ ႏိုုင္ငံေရးမွာ ပါဝင္တာမ်ိဳးကေတာ့ ေသကၡျဖစ္ဖိုု႔ အလြန္ေဝးသြားျပီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ “က်င့္ၾကံအားထုုတ္ပါ့မယ္” ဆိုုတဲ့ ပဋိဥာဥ္လည္း ခံထားတာေၾကာင့္ ရဟန္းတိုု႔နဲ႔ မသင့္ေလ်ာ္ပါလိုု႔ ေျပာပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳံးျပီး ေျပာမယ္ဆိုုရင္ ေသကၡျဖစ္ေအာင္ က်င့္ၾကံအားထုုတ္မႈ မရွိဘဲ ‘ရဟန္း’ လုုပ္ေနတဲ့ ‘ရဟန္း’ ဟာ ‘ဗုုဒၶဘာသာ ရဟန္း’ အျဖစ္ ငါတိုု႔ ဗုုဒၶဘာသာဝင္တုုိ႔၏ လႉဒါန္းပူေဇာ္မႈကိုု ခံယူပိုုင္ခြင့္ အမွန္တကယ္ ရွိမရွိဆိုုတာကိုု ငါတိုု႔ ေစာေၾကာရပါ လိမ့္မယ္။

ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ အလြန္ အေရးၾကီးစြာ သိမွတ္ထားအပ္ေသာ အခ်က္တစ္ခ်က္မွာလည္း ဗုုဒၶဘာသာဝင္တိုု႔ ရည္ရြယ္စံထားရမည့္ ေသကၡပုုဂၢိဳလ္ ၏ ေလာကအျမင္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ ေျပာဆိုုျပဳမူလာေသာ ‘ရဟန္း’ ဆိုုသူတိုု႔ကိုု ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ အေနျဖင့္ “ဗုုဒၶဘာသာ” ဟုု လက္ခံ၍ မရေၾကာင္းကိုု ျဖစ္ပါသည္။ ထိုုသူတိုု႔ကိုု ‘ဗုုဒၶဘာသာဝင္’ ဟူျပီး ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ လက္ခံလိုုက္ပါလွ်င္ သံယုုတၱနိကာယ္တြင္ ဗုုဒၶက ရွင္မဟာကႆပကိုု ေျဖၾကားခဲ့သလိုု ‘ဗုုဒၶတရား အမည္ခံ’ ဆန္႔က်င္ဘက္ တရားအတုုတိုု႔သည္ တရားအစစ္ေနရာကိုု ဝင္ယူလာပါလိမ့္မည္။ ဗုုဒၶဘာသာသည္ ေနာက္ဆံုုး ဤ တရားတုု တရားေယာင္ေတြကိုု ကိုုးကြယ္ေနေသာ ဗုုဒၶဘာသာ အေယာင္ေဆာင္ မိစၦာဒိဌိပုုဂၢိဳလ္တိုု႔၏ ဝါးမ်ိဳစီးနင္းမႈကိုု ခံသြားရမည္ ျဖစ္ျပီး တရားစစ္တရားမွန္တုုိ႔ ကြယ္ေပ်ာက္ကုုန္ကာ နာမည္အားျဖင့္သာ ဗုုဒၶဘာသာ၊ အယူမွား အျမင္မွားေတြကိုု ကိုုးကြယ္ေနေသာ မိစၦာဒိဌိ ဂိုုဏ္းၾကီး သက္သက္ ေနာက္ဆံုုး ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။

ေရွ႕ စကားဦးမွာ ကြ်န္ေတာ္ ေျပာခဲ့သလိုု ပါဠိနိကာယ္ ဗုုဒၶက်မ္းဂန္ဘက္ကေရာ၊ ဘက္တူ ေရွးေဟာင္း သကၠတအဂၢမ ဗုုဒၶက်မ္းဂန္ဘက္ကေကာ ‘အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ’ ဆိုုတာကိုု လံုုးဝ လက္မခံပါ။ ဘာလိုု႔လဲ ဆိုုေတာ့ ဒါဟာ ေသကၡပုုဂၢိဳလ္ (အရိယာ ခုုႏွစ္ပါး) က လက္မခံတဲ့ သေဘာတရား စင္စစ္ ျဖစ္လိုု႔ပါပဲ။ လက္မခံတာ သက္သက္ေတာင္ မဟုုတ္ပါဘူး၊ သည္ ‘အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ’ ဆိုုတာဟာ က်င့္ၾကံသိျမင္ရမယ့္ ဗုုဒၶတရားနဲ႔ လံုုးဝဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မြန္ျမတ္သည့္ ေသကၡပုုဂၢိဳလ္တိုု႔က အျပီးတိုုင္ ပယ္ခ်ထားေသာ အယုုတ္အညံ့ ဝါဒသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပါဠိေတာ္ ဗဟုုဓာတုုက သုုတၱန္မွာ ဗုုဒၶဟာ ရွင္အာနႏၵာကိုု ေသကၡပုုဂၢိဳလ္သည္ “ဘယ္ေတာ့မွ သည္လိုုလူမ်ိဳး ျဖစ္လာလိမ့္မည္ မဟုုတ္” ဆိုုျပီး ငါတိုု႔ရဲ႕ သည္ေန႔ ဝီရသူ၊ သီတဂူ တိုု႔ကိုု တိုုက္ရုုိက္ပင္ ေျပာေနသည့္ အလား ဆံုုးမထား ပါသည္။

“အာနႏၵာ၊ ေသကၡပုုဂၢိဳလ္ - က်င့္ဆဲ (ဝါ) အမွန္တကယ္ မျပတ္ က်င့္ၾကံကာ တရားဓမၼကိုု သိျမင္စျပဳလာသူသည္ ဘယ္ေတာ့မွ ဤသိုု႔ေသာ ေလာကအျမင္မ်ိဳးတိုု႔သည္ မရွိႏိုုင္။

(၁) သ႑န္မ်ား (အာရုုံပုုံရိပ္မ်ား) မွ်သာ ျဖစ္သည္တိုု႔ကုုိ ျမဲျမံသည့္ အရာမ်ား ဟူ၍ လည္းေကာင္း

(၂) သ႑န္မ်ား (အာရုုံပုုံရိပ္မ်ား) မွ်သာ ျဖစ္သည္တိုု႔ကိုု ေက်နပ္စရာ ျဖစ္သည္ ဟူ၍လည္းေကာင္း

(၃) သ႑န္မ်ား (အာရုုံပုုံရိပ္မ်ား) မွ်သာ ျဖစ္သည္တိုု႔ကိုု အႏွစ္သာရရွိသည့္ တစ္စံုုတစ္ခုု ျဖစ္သည္

     ဟူ၍လည္းေကာင္း

(၄) ဗုုဒၶရွင္ေတာ္၏ ဆံုုးမခ်က္မွ အပ တျခားကိုုးကြယ္ရာကိုု ရွာေဖြရန္ လိုုသည္ ဟူ၍လည္းေကာင္း

         ဗမာလူမ်ိဳး၊ ဗုုဒၶဘာသာ၊ ဗုုဒၶသာသနာ (အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ) ဆိုုတာ သ႑န္မ်ားမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ရဲ႕ သင္ၾကားမွတ္သားမိျခင္း ဆိုုတဲ့ ဘဝ အေတြ႔အၾကံဳေနာက္ကိုု လိုုက္ျပီး တကယ္ ရွိေနတယ္လိုု႔ ခန္႔မွန္း ခံစားၾကည့္ေနတဲ့ အာရုုံပုုံရိပ္ေတြ သက္သက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။

         ဗုုဒၶတရားကိုု အမွန္ ၾကည္ညိဳျမတ္ႏိုုးသူ၊ ရဟန္းတရားကိုု အမွန္က်င့္ၾကံအားထုုတ္သူ တစ္ဦးအတြက္ သည္ အာရုုံပံုုရိပ္ေတြဟာ ျမဲျမံသည့္ အရာေတြ မဟုုတ္ဘူး၊ ေက်နပ္စရာေတြ မဟုုတ္ဘူး၊ အႏွစ္သာရေတြ မဟုုတ္ဘူး ဆိုုတာကိုပဲ ေျပာပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ယုုတ္ညံ့တဲ့ အစြဲအလမ္းေတြ အျဖစ္ ပစ္ခြာဖိုု႔ပဲ ေျပာပါလိမ့္မယ္။ မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီးေတြလိုု “ငါတုုိ႔ အမ်ိဳးဘာသာဟာ သီးသန္႔ ျမဲျမံ ေက်နပ္စရာ အႏွစ္သာရ ျဖစ္လိုု႔ သီးသန္႔ေစာင့္ေရွာက္ဖိုု႔ လိုုတယ္” ဆိုုတဲ့ ေျပာင္းျပန္တရားမ်ိဳးကိုု ေျပာလိမ့္မွာ မဟုုတ္ပါ။ ဗုုဒၶရွင္ေတာ္၏ ဆံုုးမခ်က္ မဟုုတ္တဲ့ “ဥပေဒ ျခိမ္းေျခာက္မႈ၊ အာဏာ အေဆာက္အဦ၊ လူမႈအစဥ္ ပံုုစံဒီဇိုုင္း” စတဲ့ ျပင္ပအရာေတြကိုု အျမတ္တရားလုုပ္ျပီးေတာ့လည္း ကိုုးကြယ္လိမ့္မွာ မဟုုတ္ပါ။

         တကယ္ေတာ့ သည္ေလးခ်က္နဲ႔တင္ မ်ိဳးေစာင့္ဂိုုဏ္းဝင္ ရဟန္းအားလံုုးဟာ ဗုုဒၶတရား နဲ႔ လံုုးဝ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္သလိုု ဗုုဒၶတရားကိုု အမွန္တကယ္ က်င့္ၾကံသူဆိုုရင္ လံုုးဝ ပယ္ခ်ပစ္ရမယ့္ မိစၧာဝါဒ ကိုု ကိုုးကြယ္ေနတဲ့ ‘ရဟန္း’ အမည္ခံ ပုုဂၢိဳလ္တိုု႔သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ အသိေပး ေၾကျငာအပ္ပါတယ္။

ဗုုဒၶဘာသာ ရဟန္း အေယာင္ေဆာင္၊ ၄င္း မိစၦာဒိဌိမ်ား တကယ္ မိုုက္ရဲတယ္ဆိုုရင္ “ျမတ္စြာဘုုရားဟာ ‘အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ’ ဆိုုတာဟာ ျမဲျမံတဲ့ အရာေတြ ျဖစ္တယ္၊ ေက်နပ္စရာေတြ ျဖစ္တယ္၊ အႏွစ္သာရ ရွိသည့္ အရာေတြ ျဖစ္သည္၊ ကိုုးကြယ္ရာ ျဖစ္သည္ ဟုု တစ္ေနရာရာမွာ ဘုုရားေဟာခဲ့တယ္” ဆိုုျပီး ေၾကျငာလိုုက္စမ္းပါ။ ငါတိုု႔ကေတာ့ တိုုေတာင္းလွတဲ့ ေရပြက္ပမာ တစ္ဘဝတာမွာ ဒါကိုု သည္းခံႏိုုင္ပါသည္။ ဒါေပမယ့္ နင္တိုု႔၏ ဘုုရားသာသနာ အေပၚ သစၥာမဲ့ခဲ့တဲ့ အကုုသိုုလ္ကေတာ့  ဘုုရား အေရျခံဳခဲ့ေသာ နင္တိုု႔ေနာက္ကိုု သံသရာတစ္ခုုလံုုး လိုုက္ေနပါလိမ့္မည္။

         တကယ္ေတာ့လည္း ဗုုဒၶအေရျခံဳ မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီးေတြ ရဲ႕  မ်ိဳးေစာင့္ လူပ္ရွားမႈေတြ ဆိုုတာဟာ ဗုုဒၶဘာသာ လႈပ္ရွားမႈ လံုုးဝမဟုုတ္ပါ။ ဟိႏၵဴဘာသာကိုု တစ္ေခတ္တစ္ခါမွာ အင္မတန္ ညစ္ေထးစြန္းထင္းေစခဲ့တဲ့ ျဗဟၼဏဇာတ္ဝါဒ ကိုု ေကာက္က်စ္ေအာက္တန္းက်လွတဲ့ ဟိႏၵဴဘုုန္းၾကီးပ်က္ေတြကေနျပီး ေရွးေခတ္ အိႏၵိယ လူ႔ေဘာင္တစ္ခုုလံုုးကိုု သြပ္သြင္းခဲ့မႈနဲ႔ သည္ လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ထပ္တူပါပဲ။ “ျဗဟၼာၾကီး” ေနရာမွာ “ဗုုဒၶ သိဒၶတၱေဂါတမ” လိုု႔ နာမည္ေျပာင္းတတ္လိုုက္တာပဲ ကြာပါတယ္။

သည္ ျဗဟၼဏ ဇာတ္ဝါဒ (Caste Sytstem) ဟာ ဆိုုရွယ္လစ္-ကြန္ျမဴနစ္၊ ဖက္ဆစ္၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ မ်ိဳးခ်စ္၊ မ်ိဳးေစာင့္ စေသာ လံုုးစည္း လႈပ္ရွားမႈ အားလံုုးတိုု႔ရဲ႕  အေျခခံ ျဖစ္ေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ ေရွ႕မွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သည္ အေၾကာင္းရင္းျမစ္ကိုု ရွင္းျပဖိုု႔က စာမ်က္ႏွာေတြ အမ်ားၾကီး ယူရမွာ ျဖစ္လိုု႔ ေျဖးေျဖးခ်င္းပဲ သည္ ပရိယာယ္ေတြကိုု ကြ်န္ေတာ္ မိတ္ဆက္ေပးသြားပါမည္။

အခုုလည္းပဲ ျဗဟၼဏဇာတ္ဝါဒ၏ သေဘာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကိုု ကြ်န္ေတာ္ အနည္းငယ္မွ် ေျပာျပပါမည္။ ျဗဟၼဏဇာတ္ဝါဒ၏ အႏွစ္သာရကိုု နားလည္ဖိုု႔ရန္မွာ အလြန္ လြယ္ပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္တုုိ႔ ဗမာစကားမွာ ေျပာေလ့ေျပာထရွိတဲ့ “ဒူးေနရာဒူး ေတာ္ေနရာေတာ္” ဆိုုတာဟာ ျဗဟၼဏဇာတ္ဝါဒ ရဲ႕ ပင္ရင္းလိုုလားခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုုလိုုတာက “ဒူးေထာက္ခစားတဲ့သူက အျမဲခစားေစ၊ ျမင့္ျမတ္ေတာ္ဝင္လိုု႔ အဖူးေမွ်ာ္ခံရသူက အျမဲ အဖူးေမွ်ာ္ခံရေစ” ဆိုုတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။

ငါတိုု႔ ဗမာျပည္မွာ “ႏိုုင္ငံေတာ္ တည္ျငိမ္ေရးကိုု တာဝန္ယူေနရတဲ့ ငါတိုု႔ စစ္သားလူတန္းစား ဟာ ထာဝရ ႏိုုင္ငံေတာ္ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ ေနရာယူ စံစား ပိုုင္ခြင့္ရွိသည္၊ နင္တိုု႔ မိလကၡဴျပည္သူ သာမန္ လူတန္းစား ဟာ အျမဲတမ္းထာဝရ အုုပ္ခ်ဳပ္ခံ လူတန္းစား သက္သက္သာ ျဖစ္သည္” ဆိုုတာဟာ “ဒူးေနရာဒူး၊ေတာ္ေနရာေတာ္” ဆိုုတဲ့ အဲသည္ ျဗဟၼဏဇာတ္ဝါဒ အျမင္ပါပဲ။

“သခင္ လူတန္းစားဟာ အျမဲ ထာဝရ သခင္ လူတန္းစား၊ ကြ်န္ လူတန္းစားဟာ အျမဲ ထာဝရ ကြ်န္လူတန္းစား၊ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္လူတန္းစားကိုု ေနရာေပးဖိုု႔ မလိုုဘူး” လိုု႔ ျမင္တာဟာ သည္ ေကာက္က်စ္တဲ့ ျဗဟၼဏ ဝါဒရဲ႕႕  လက္ေတြ႔လိုုလားခ်က္ ပါပဲ။

ကေန႔ ဗမာျပည္ အေျခခံဥပေဒ ရဲ႕  အဓိက ပရိယာယ္ဟာလည္း အဲသည္ “ဒူးေနရာဒူး ၊ေတာ္ေနရာေတာ္” ၊ “သခင္ဟာ သခင္၊ ကြ်န္ဟာကြ်န္” ဆိုုတာသာ လိုုရင္းျဖစ္ျပီး ဒါကိုု “သမိုုင္းစဥ္လာၾကီးမားခဲ့ေသာ ႏိုုင္ငံ့တပ္မေတာ္” ၊ “ႏိုုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑”  စသျဖင့္ စကားလံုုးေတြ လွယ္ျပီး သံုုးထားလိုုက္တာပါပဲ။

မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒ ရဲ႕  အႏုုမာနကိုု သရုုပ္ခြဲမယ္ ဆိုုရင္လည္းပဲ ဗမာ လူမ်ိဳးစုုဟာ က်က္သေရရွိတဲ့ လူမ်ိဳး၊  က်န္လူမ်ိဳးစုုေတြဟာ က်က္သေရမရွိ ယုုတ္ညံ့တဲ့ လူမ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုုတ္လည္း ဗမာ အမ်ိဳးသား (national) ဟာ ျမင့္ျမတ္သန္႔ရွင္း ယံုုၾကည္ကိုုးစားထိုုက္တဲ့ လူအုုပ္စုု၊ က်န္တဲ့ ႏိုုင္ငံျခားသား (foreigner) ဟာ ေကာက္က်စ္ယုုတ္ညံ့ သံသယဝင္ထိုုက္တဲ့ လူအုုပ္စုု၊ ဒါမွမဟုုတ္လည္း ဗုုဒၶဘာသာဟာ ဗမာျပည္ၾကီး ရဲ႕  အႏွစ္သာရ တန္ဖိုုးၾကီး သမိုုင္းစဥ္လာ လကၡဏာ၊ က်န္ဘာသာတရားေတြဟာ အေသးပါမႊား တန္ဖိုုးေသးသိမ္ သမိုုင္းစဥ္လာ မဟုုတ္တဲ့ တစိမ္း လကၡဏာေတြ စသျဖင့္ “ဒူးေနရာဒူး၊ ေတာ္ေနရာေတာ္” ဆိုုတဲ့ ျဗဟၼဇာတ္ဝါဒ ရဲ႕  “ျခေသၤ့ဆီ ဆိုုတာ  သိဂၤ ီေရႊခြက္ နဲ႔သာ တန္တယ္” ဆိုုတဲ့ သေဘာကိုု အထင္အရွား သိျမင္ႏိုုင္ပါတယ္။

“ျခေသၤ့ဆီ ဆိုုတာ  သိဂၤ ီေရႊခြက္ နဲ႔သာ တန္တယ္” ဆိုုတဲ့ သေဘာဟာ ေပါ့ေသးေသးလိုု႔ မထင္လိုုက္ပါနဲ႔။ ျခေသၤ့ဆီဆိုုတာ စစ္ေသြးမ်ိဳးရိုုး ကိုု ဆိုုလိုုတာပါ။ စစ္ေသြးမ်ိဳးရိုုး (ဝါ) စစ္သား(ဝါ) စစ္အာဏာရွင္ဟာ ရာဇပလႅင္ေပၚမွာ စံစားဖိုု႔ လံုုးဝထိုုက္တန္တယ္လိုု႔ ဆင္ေျခညႊန္းေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျဗဟၼဇာတ္ဝါဒကိုု အႏုုမာန အေျခခံခဲ့တဲ့ ဆိုုရွယ္လစ္-ကြန္ျမဴနစ္၊ ဖက္ဆစ္၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ မ်ိဳးခ်စ္၊ မ်ိဳးေစာင့္ စေသာ လံုုးစည္း လႈပ္ရွားမႈ အားလံုုးဟာ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္နဲ႔သာ အဆံုုးသတ္သြားရ ပါတယ္။

သည္ ျဗဟၼဏဇာတ္ဝါဒ ရဲ႕  ေကာက္က်စ္ယုုတ္မာတဲ့ ေလာကအျမင္ (ဝါ) “ဒူးေနရာဒူး ေတာ္ေနရာေတာ္” ဆုုိတာကိုု ေနာက္စာတစ္ပုုဒ္မွာ ပါဠိိေတာ္ မူရင္းမွ ထင္ရွားလွေသာ ပံုုဇာတ္လမ္းတစ္ခုုကိုု အသံုုးျပဳျပီး ကြ်န္ေတာ္ လံုုးဝ ပယ္ခ်ျပပါဦးမည္။ ခုုေနခါမွာေတာ့ ကေန႔ေခတ္ ဗမာဘုုရင္ စစ္သားေတြနဲ႔ ဗမာလူ႔မလိုုင္ ဘုုန္းၾကီးေတြဆိုုတာ ဗုုဒၶဘာသာဝါဒကိုု ျမတ္ႏိုုးကိုုးကြယ္သူတိုု႔ မဟုုတ္၊ ဗုုဒၶဘာသာ အမည္ခံျပီး စဥ္းလဲတဲ့ ဇာတ္ဝါဒကိုု ငါတိုု႔ လူ႔ေဘာင္တြင္ ေပၚေပါက္လာေစရန္ က်ံဳးခတ္သိမ္းသြင္း သူတိုု႔သာ ျဖစ္ေၾကာင္းမွ် သိလွ်င္ လံုုေလာက္ပါျပီ။

၄င္းတိုု႔၏ ေလာကအျမင္မွာ အရာရာဟာ “ဒူးေနရာဒူး ေတာ္ေနရာေတာ္” လိုု႔ ျမင္ေနတဲ့ ဗုုဒၶဘာသာ အမည္ခံ ၊ သကၤန္းျခံဳ ျဗဟၼဏ ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ “လက္ေခ်ာင္းကေလး ႏွစ္ေခ်ာင္း ေထာင္ျပတတ္ေသာ ဥာဏ္မ်ိဳးကေလးသာ ရွိသည့္ ဣတၳိယ ေခၚ  မိန္းမတုုိ႔သည္ မွန္ကန္စြာ ေရြးခ်ယ္ဆံုုးျဖတ္ႏိုုင္စြမ္း မရွိလိုု႔ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒ ျပဌာန္းဖိုု႔ အေရးတၾကီး လိုုအပ္လာသည္” ဆိုုတဲ့ အျမင္မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာတာဟာ မဆန္းပါဘူး။

တကယ္ေတာ့ သည္ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ “ငါတိုု႔လိုု ပါရမီရွင္ ေယာက်ၤားေကာင္းတိုု႔သည္သာလွ်င္ အနာဂါတ္ ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္းကိုု ေတြးေခၚေမွ်ာ္ျမင္တတ္သူတိုု႔ ျဖစ္သည္၊ အမ်ိဳးသမီးငယ္တိုု႔ဟူသည္ ဒိုု႔လိုု ပါရမီရွင္ေတြလိုုမ်ိဳး ေတြးေခၚေမွ်ာ္ျမင္ႏိုုင္ေသာ ဥာဏ္မ်ိဳးမရွိ” ဆိုုကာ ဘဝင္ရူးထျပီး ဗုုဒၶဘာသာ အမ်ိဳးသမီးထုု တစ္ရပ္လံုုးကိုု လာခြဲျခမ္း ေစာ္ကားေနျခင္းသာ ျဖစ္ပါ၏ ။

အႏွစ္ခ်ဳပ္ျပမည္ ဆိုုလွ်င္ သည္ဘုုန္းၾကီးေတြ၏ အဓိကက်ေသာ အေတြးအေခၚမွာ ‘အနိမ့္’ လိင္ျဖစ္သူသည္ အနိမ့္လိင္ ျဖစ္သည္ႏွင့္ အညီ အသိေကာင္း အသိျမတ္ မရွိ ၊ ထိုု႔ေၾကာင့္ အျမင့္လိင္ျဖစ္လိုု႔ ‘အသိေကာင္း အသိျမတ္’ ရွိေသာ ငါတိုု႔က ဆံုုးျဖတ္ညႊန္ၾကားတာကိုု ဘုုန္းကံမရွိေသာ နင္တိုု႔က လိုုက္နာေဆာင္ရြက္ရမည္ ။ အရင္းအားျဖင့္ ၄င္းဘုုန္းၾကီးတိုု႔၏ “ဒူးေနရာဒူး ေတာ္ေနရာေတာ္” ဟူေသာ စဥ္းလဲသေလာက္ ေသးသိမ္သည့္ ေလာကအျမင္သည္ ဤ မ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒ လုုပ္ရပ္တိုု႔တြင္ ဘူးေပၚသလိုု ေပၚေနပါသည္။

ကြ်န္ေတာ့္ ညီမငယ္ အမ်ိဳးေကာင္း သမီးအေပါင္းတိုု႔၊ နင္တိုု႔၏ ဘဝကိုု လာျပီး တုုပ္ေႏွာင္သည့္ ဘဝင္ရူး ဘုုန္းၾကီးေတြကိုု သူတိုု႔ လြတ္ျပီဟုု ထင္ေနသည့္ ပိဋကၾကိဳးနဲ႔ပဲ ျပန္ျပီး တုပ္ေႏွာင္လိုုက္ၾကပါစိုု႔။

မ်ိဳးေစာင့္တရား ႏွင့္ လာညာသည့္ ဘယ္သေကာင့္သား ရဟန္းလိမ္ကိုု မဆိုု အရွင္မ စႏၵာ၏ “ငါသည္ ေယာက်ၤား၊ ငါသည္ မိန္းမ သိုု႔တည္းမဟုုတ္… ငါသည္ အႏွစ္သာရ ရွိသည့္ တစ္စံုုတစ္ေယာက္ ဟု ၾကံစည္သိျမင္ေနသူကိုု သာလွ်င္  နင္သည္လိုု စကားမ်ိဳးႏွင့္ လာျပီး လိမ္ညာႏိုုင္ပါသည္”  ဟုု အရွက္ရေစပါေလာ့။

ဗုုဒၶဘာသာဝင္ အေပါင္း သက္ဝင္ယံုုၾကည္ ကိုုးကြယ္ေနသူဟုု ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ အမွတ္မွားေနသည့္ ဝီရသူ၊ သီတဂူ စေသာ အခ်ိန္မစီးသည့္ ရဟန္းမိုုက္တိုု႔ကိုု

“ငါတိုု႔ မိန္းမမ်ိဳးရိုုးဟူသည္ ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုုရား ေလာကတြင္ ေပၚထြန္းလာေစရန္ အဘိဥာဥ္ သမာပတ္ရွစ္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုုသည့္ ေထရ္ၾကီးဝါၾကီး ရဟန္းေတာ္ကိုုပင္ အဦးဆံုုး လမ္းညႊန္ျပႏိုုင္ခဲ့သူတိုု႔ ျဖစ္သည္”

“ငါတိုု႔ မိန္းမ မ်ိဳးရုုိးဟူသည္ ဘုုရားဆုုပန္ မ်ိဳးရိုုး၊ ဘုုရား ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ကိုု ခံယူရန္ က်င့္ၾကံေသာ ျမတ္သည့္ မ်ိဳးရိုုး ျဖစ္သည္”

“ ငါတိုု႔ဟာ ‘လူတိုုင္းလူတိုုင္းသည္ သူလုုိငါလိုု သာမန္လူေတြသာ ျဖစ္သည္’ ဟူေသာ တရားဓမၼ သေဘာကိုု ေယာက်ၤားတိုု႔ ေရွ႕ ဦး သိျမင္ခဲ့သည့္ ပညာဥာဏ္ ၾကီးမားသည့္ မ်ိဳးရိုုးျဖစ္သည္”

“သည္လုုိ ျမတ္ေသာ မိ်ဳးရိုုးဝင္ ဗုုဒၶဘာသာ မိန္းမျမတ္တိုု႔မွ လူကိုုလူခ်င္း ႏွိမ္ခ်ခြဲျခမ္းသည့္ ျဗဟၼဏဇာတ္ဝါဒကိုု ကိုုးကြယ္ေကာ္ေရာ္ေနသည့္ နင္တိုု႔လိုု ဘုုန္းၾကီးမိုုက္ေတြကိုု ၾကည္ညိဳစရာ အေၾကာင္း စိုုးစဥ္းမွ်ပင္ မရွိ”

“ငါတိုု႔ကသာလွ်င္ နင္တိုု႔လိုု ရဟန္း အေယာင္ေဆာင္ ပုုဏၰား လူမိုုက္ေတြကိုု အျမင္မွန္ရလာေစရန္ ဆံုုးမညႊန္ၾကားရလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္”

ဟုု တံုု႔ျပန္ ေျပာဆိုုၾကပါေလာ့။

မယ္တိုု႔ ဤဘုုန္းၾကီးမိုုက္ေတြကိုု ဘယ္ေတာ့မွ မရူံးႏိုုင္ပါ။ ဘုုန္းၾကီးမိုုက္ေတြ၏ တရားဝင္ ဆရာ၊ ငါတိုု႔၏ ဘုုန္းေတာ္ၾကီးေသာ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုုရားသည္ မုန္ညင္းျဖဴ မီးအိမ္ရွင္မ ၏ “မယ္သိဒၶတၱ” ဟုု နာမည္ရေသာ ဗုုဒၶဘုုရား ျဖစ္ရပါလိုု၏ ဟူေသာ ဆုုေတာင္းေၾကာင့္သာလွ်င္ ေမြးဖြား ေပၚထြန္းလာခဲ့ ေပသည္ မဟုုတ္လား။ မိန္းကေလးတိုု႔သည္ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ သေကၤတျဖင့္ လက္ေခ်ာင္းကေလး ႏွစ္ေခ်ာင္း ေထာင္ျပတတ္ပါ၏ ။ တကယ္ကေတာ့ ဒါဟာ ညီမတိုု႔သည္ နင္တိုု႔ ဣတၳိယ ေခၚ  မိန္းမတုုိ႔သည္ အစမထင္ေသာ ေလာကသံသရာ၏ ေရွးတစ္ခ်ိန္တစ္ခါဝယ္ ဗုုဒၶဘုုရားႏွစ္ဆူကိုု စဦး ေမြးဖြားေပးခဲ့သူတိုု႔ ျဖစ္ေၾကာင္း အမွတ္ျပဳေနသည့္ သေဘာပါတည္း။

ဝိနယ ပိဋက ပါဠိေတာ္ ဒုတိယပိုင္းလာ သံဃေဘဒ (ဝါ) သံဃာကို သင္းခြဲေသာကံ (အပိုင္း ၅)

ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး စစ္ေသြး ငိုုေၾကြးစြန္႔လႊတ္ခဲ့ေသာ ကမာၻ

“ကမာၻေလာက သည္ ဘာလဲ” လိုု႔ ေမးၾကကုုန္၏ ။ တကယ္ေတာ့ ‘ကမာၻေလာက’ ဟူသည္ နင္တိုု႔ ေရြးခ်ယ္ အာရုုံခံေနမိျပီး ေရြးခ်ယ္ သိျမင္ေနမိသည့္ ကမာၻသာ ျဖစ္သည္ဟုု ငါတိုု႔ဆရာ ဗုုဒၶရွင္ေတာ္မွ ေျဖေတာ္မူခဲ့ပါ သတည္း။              
                                                                                                                   ညီေတာ္ ရွင္အာနႏၵာ'                                                                                                                                                                      
                                                                                                                                                

တစ္ခါက ေယာဓဇီဝ ဟုု အမည္ရေသာ စစ္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး တစ္ဦးသည္ ဗုုဒၶအပါးသိုု႔ ခ်ဥ္းကပ္ ဂါရဝျပဳျပီးလွ်င္ ေမးခြန္းတစ္ခုု ေမးခဲ့ပါသည္ “ အရွင္ဘုုရား၊ တပည့္ေတာ္တိုု႔ စစ္သည္ေတာ္ ဟူသည့္ အမ်ိဳးမွာ စစ္ပြဲအတြက္ မိမိအသက္ကိုု ေပးလႉထားၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ တပည့္ေတာ္တိုု႔ မ်ိဳးရိုုးစဥ္ဆက္ သမုုိင္းတြင္ ေရွးေရွးကတည္းက စစ္ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား အစဥ္အဆက္ ဆိုုမိန္႔ခဲ့သည့္ စကား တပည့္ေတာ္တြင္ မွတ္သားၾကားနာဖူးသည္မွာ တိုုက္ပြဲတြင္ ရြတ္ရြတ္ခြ်ံခြ်ံ တိုုက္ခိုုက္၍ ရန္သူ႔လက္ခ်က္ေၾကာင့္ အသက္ေပး က်ဆံုုး ခဲ့ရေသာ စစ္သည္ေတာ္တိုု႔သည္ က်ဆံုုး သူတိုု႔ သီးသန္႔အထူး ေပ်ာ္စံရာ ေဒဝနတ္ဘံုုတြင္ ျပန္လည္ ေမြးဖြားလာရသည္ လိုု႔ ဆိုုပါသည္။ အရွင္ဘုုရားသည္ ဤ အဆိုုအမိန္႔ ႏွင့္ စပ္၍ ကန္႔ကြက္ဖြယ္ရာ ရွိပါသလား” ။

“ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ၊ တိုုက္ပြဲတြင္ ရြတ္ရြတ္ခြ်ံခြ်ံ တိုုက္ေသာ စစ္သည္ဟုု (အျပင္ပန္းတြင္) နင္က ဆိုုေသာ္လည္း (အေျခခံတြင္) စစ္တိုုက္သူ၏ စိတ္သည္ ယုုတ္မာလ်က္ ရွိ၏။ ပ်က္ျပားလ်က္ ရွိ၏ ။ သည္ေကာင္ေတြကိုု “ထိုုးႏွက္ပစ္၊ အပိုုင္းပိုုင္း ခုုတ္ျဖတ္ပစ္၊ အစမက်န္ေအာင္ ေခ်မႈန္းပစ္၊ အျပီး ဖ်က္ဆီးပစ္၊ အေသသတ္ပစ္” ဟူေသာ ထိတ္လန္႔စက္ဆုုတ္သည့္ ဗ်ာပါဒ တရားတိုု႔သည္ စစ္တိုုက္ေနသူ၏ အာရုုံတြင္ လႊမ္းမိုုးလ်က္ရွိ၏ ။ ဤအာရုုံျဖင့္ တိုုက္ပြဲတြင္ ေသဆံုုးသြားေသာသူသည္ ငရဲျပည္တြင္ ျပန္လည္ေမြးဖြားလာရ ပါလိမ့္မည္။ နင္တိုု႔ မ်ိဳးရိုုးသမိုုင္းက ေရွးစစ္ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား အစဥ္အဆက္ ဆုုိမိန္႔ခဲ့သည့္ ‘ရဲေဘာ္မေသ၊ ေသေသာ္ နတ္ရြာစံ’ အဆိုုအမိန္႔သည္ မွားယြင္းေသာ အယူျဖစ္၍ ဤသိုု႔ေသာ မိစၧာ အယူမွားမ်ိဳးကိုု စြဲမယူအပ္။ ဤေလာက၌ မိစၧာ အယူမွားကိုု စြဲယူကုုန္ေသာ သူတိုု႔သည္ ရွိကုုန္၏ ။ ထိုုသူတိုု႔ အတြက္ ေနာင္ဘဝ လားရာမွာ ငရဲ ႏွင့္ တိရစၦာန္ ဘံုုႏွစ္မ်ိဳးသာ ရွိေပသတည္း”

ဘုုရားရွင္၏ အေျဖကိုု ၾကားေသာအခါ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ယုုဓဇီဝသည္ ရင္ဘတ္လႈိက္လဲ ငိုုၾကီးခ်က္မ ျဖစ္ျပီးလွ်င္ ျမတ္စြာဘုုရားကိုု ေလွ်ာက္သည္မွာ “ အရွင္ဘုုရား၏ တရားစကားေၾကာင့္ တပည့္ေတာ္ ငိုုမိေလသည္ မဟုုတ္ပါ။ တပည့္ေတာ္ ငိုုမိသည့္ အေၾကာင္းမွာ  ငါတိုု႔မ်ိဳးရိုုး၏ ေရွးအစဥ္အဆက္ စစ္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္ ဆရာသမားၾကီးမ်ား ဆိုုသူတိုု႔သည္ သမိုုင္း အစဥ္အဆက္ ငါတိုု႔ကိုု လွည့္ျဖားခဲ့သည္၊ လိမ္ညာခဲ့သည္၊ အယံုုသြင္းခဲ့သည္ကိုု တပည့္ေတာ္ ခုုမွသိရေကာင္းလားဟုု မခ်ိတင္ကဲ ျဖစ္မိ၍ တပည့္ေတာ္သည္ ငိုုေၾကြးမိပါသည္၊ ယေန႔မွ စ၍ အရွင္ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုုရားသည္ ဘုရား တပည့္ေတာ္၏ ကိုုးကြယ္ဆည္းကပ္ရာ အျဖစ္ လက္ခံေတာ္မူပါ”

“စစ္ေသြး” လုုိ႔ နာမည္ရတဲ့ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ယုုဓဇီဝ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ဗုုဒၶဘာသာသိုု႔ ကူးေျပာင္းလာသည့္ အားတက္ဖြယ္ ဤပံုုျပင္တြင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ပရိသတ္သည္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး စစ္ေသြးက သူ႔လူမ်ိဳး၏ “စစ္ေသြးၾကြ ဝါဒ” ႏွင့္ အတူ စြန္႔လႊတ္လိုုက္ေသာ ပင္ရင္း ကိုုးကြယ္ခဲ့သည့္ မိခင္ မိစၧာဘာသာ မိစၧာသာသနာကိုု သဲလြန္စ ရမိပါ သလား။ 

မွန္ပါသည္၊ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ႏွင့္ သူ႔လူမ်ိဳး (တစ္နည္းအားျဖင့္ စစ္ေသြးၾကြ လူမ်ိဳး) သည္ တစ္သက္လံုုး “မိ်ဳးရိုုး သမိုုင္းစဥ္လာ ဝါဒ” (ဝါ) “ငါတိုု႔ တစ္မ်ိဳးသားလံုုး၏ အနာဂါတ္ လားရာသည္ အေသအခ်ာ ရွိျခင္း”   ဟူသည့္ မိစၧာဘာသာ မိစၧာသာသနာ ကိုု ကိုုးကြယ္ေနခဲ့မိပါသည္ (Historicism) ။ ၄င္းလူမ်ိဳး တစ္ခုုလံုုးသည္ သူတိုု႔ ကြက္ကြက္ကေလး သိေနေသာ “စစ္ေသြးၾကြအားလံုုး မ်ိဳးရုုိုုးစဥ္ဆက္ မလြဲေသခ်ာ ေနာင္ခါမွာ ခ်မ္းသာစံစားရသည့္ သမိုုင္းျမတ္ၾကီး” ဟူေသာ လူမ်ိဳးတစ္ခုုလံုုးကိုု သီးသန္႔ ခတ္ေႏွာင္ထားသည့္ အသိယုုတ္ညံ့ အက်ဥ္းေထာင္ၾကီးတြင္ အက်ဥ္းက်ေနခဲ့ရ ပါသည္။ ၄င္း အသိမွား အယူမွား “ဒိုု႔ မ်ိဳးရိုုး သမိုုင္းစဥ္လာေကာင္း ဝါဒ ” မိစၧာေထာင္ အေမွာင္မိုုက္ၾကီး တြင္ တစ္သက္လံုုး အက်ဥ္းက်ခံခံေနခဲ့ရာမွ ရုုတ္ခ်ည္းဆိုုသလိုု မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ဦးစစ္ေသြးသည္ သူ႔ကိုု အမိုုက္ေမွာင္ ေထာင္ဆိုုးၾကီးမွ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ လြတ္ေျမာက္လာေအာင္ ဆြဲထုုတ္ အလင္းျပခဲ့သည့္ ကယ္တင္ရွင္ ဗုုဒၶျမတ္စြာ၏ ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္တြင္ သည္းသည္းလိႈက္လႈိက္ ေနာင္တရ ငိုုေၾကြးမိသည္မွာ အဆန္းတၾကယ္ေတာ့ မဟုုတ္ပါ။

တကယ္ေတာ့ ျမတ္စြာဘုုရား မ်က္ေမွာက္လက္ထက္ေတာ္မွာ သမိုုင္းစဥ္လာဝါဒ ကိုု စြန္႔လႊတ္သြားတဲ့ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး စစ္ေသြး ရဲ႕ ပံုုျပင္ဟာ သမိုုင္းစဥ္လာ ဝါဒ (Historicism) ရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ သေဘာတရားေရးရာေတြကုုိ ရွင္းျပဖိုု႔ အေကာင္းဆံုုး ဥပမာေတြထဲက တစ္ခုုဆိုုလည္း ဟုုတ္ပါတယ္။ အခု ဆက္လက္ျပီး ကြ်န္ေတာ္ သည္ပံုုျပင္ထဲမွာ ပါတဲ့ အေရးၾကီးတဲ့ ေသာ့ခ်က္ ႏွစ္ခုုကိုု ရွင္းျပလိုုပါတယ္။ 

        ပထမ တစ္ခ်က္က ငါတိုု႔အားလံုုး အတြက္ ေလာကနိဗၺာန္ (သိုု႔) အနာဂါတ္ သႏိ ၱသုုခ ႏိုုင္ငံၾကီး ဆိုုတဲ့ “စိတ္ကူးယဥ္ ကြက္လပ္” တစ္ခုကို ဖန္ဆင္းမႈျဖစ္ျပီး ဒါဟာ ဆိုုရွယ္လစ္-ကြန္ျမဴနစ္ ၊ ဖက္ဆစ္၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ စေသာ Totalitarianism လံုုးစည္းလႈပ္ရွားမႈ ေတြရဲ႕ “ေရႊ႕လ်ားမႈျဖစ္စဥ္” ေတြမွာ အေရးၾကီးဆံုး ပဓာန လကၡဏာေတြထဲက တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ ပထမ တစ္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့ စိတ္ကူးယဥ္ ကြက္လပ္ (fictional space) အေၾကာင္းကိုု ေနာက္စာေတြဖက္ကို ခဏေရႊ႕ထားျပီး ေနာင္ေတာ့ လံုးစည္းျဖစ္စဥ္ေတြကို ေျပာျပလာတဲ့အခါမွာ အေသးစိတ္ ရွင္းျပေပးပါ့မယ္။ ခုုေနခါမွာေတာ့ သည္ စိတ္ကူးယဥ္ ကြက္လပ္ဟာ ေပါ့ေသးေသး မဟုုတ္ဘဲ လူထုုတစ္ရပ္လံုုး လံုုးစည္းစနစ္မွာ အရွိန္အဟုုန္ ျပင္းျပင္းနဲ႔ တဟုုန္ထိုုး ပါဝင္လာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ႏိုုင္ေၾကာင္း၊ လူေတြရဲ႕ စိတ္ကူးထဲကိုု ဘုုရား (သိုု႔) ဗုုဒၶေနရာမွာ အစားထိုုး ဝင္ေရာက္သြား ႏိုုင္ေၾကာင္း၊ စာဖတ္ပရိသတ္ထဲမွ ဗုုဒၶဘာသာစာေပကိုု နက္နက္ရူိင္းရူိင္း ေလ့လာထားသူတိုု႔  အဖိုု႔ဆိုု  ‘စိတ္ကူးယဥ္ကြက္လပ္’ ဟာ ဗုုဒၶေဟာၾကားခဲ့တဲ့ ျဗဟၼဇာလသုုတ္ (စိတ္ကူးကြက္လပ္ထဲက နင့္ ‘ျဗဟၼာၾကီး’ဟာလည္း ငါဘုရား လႊတ္တဲ့ ပိုက္ကြန္နဲ႔ မလႊတ္ပါဘူး) ရဲ႕  အခ်ဳပ္ပရိယာယ္ႏွင့္ တစ္သေဘာတည္း ျဖစ္ေၾကာင္း အက်ဥ္းမွ် သိျမင္ထားရင္ လံုုေလာက္ပါျပီ။

  အခုုစာမွာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုုိ႔ဟာ ေနာက္ ေသာ့ခ်က္တစ္ခုု ျဖစ္တဲ့ “သီလသမာကိုု အနာဂါတ္ႏွင့္ စံျပဳ တိုုင္းတာသတ္မွတ္ေသာ ဝါဒ” ၊ အတိုုခ်ဳပ္အားျဖင့္ သီလစံထား အနာဂါတ္ဝါဒ (moral futurism) ကိုု ေဆြးေႏြးပါမည္။ သီလစံထား အနာဂါတ္ဝါဒဟာ အင္မတန္ ဆိုုးပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုုေသာ္ ၄င္း အနာဂါတ္ဝါဒ လႊမ္းမိုုးခံလိုုက္ရတဲ့ – ဆုုိရွယ္လစ္-ကြန္ျမဴနစ္၊ ဖက္ဆစ္၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ စသည့္ – လံုုးစည္းဝါဒ အားလံုုးဟာ ေနာက္ဆံုုးသတ္မွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုုတဲ့ ၾကမၼာဆိုုးနဲ႔ အဆံုုးသတ္သြားရတယ္ ၊  “အနာဂါတ္သာ သီလစံ” ဆိုုတဲ့ အစြဲအယူဟာ ႏိုင္ငံသူေတြရဲ႕  အသိအျမင္မွာ လာ လႊမ္းမိုုးထားေနသေရြ႕ ႏိုုင္ငံတစ္ႏိုုင္ငံဟာ မိမိမွာ က်ေရာက္ေနတဲ့ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ဆိုုတဲ့ ၾကမၼာဆိုုးၾကီးကေန ရုုန္းထြက္ႏိုုင္ဖိုု႔ရာမွာ ေရေမွ်ာကမ္းတင္ ခဲယဥ္းလြန္းလွ တာေၾကာင့္ပါ။

      သီလစံထား အနာဂါတ္ ဝါဒကိုု နားလည္ဖိုု႔ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ဦးစစ္ေသြးရဲ႕  ပံုုျပင္ကိုု ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ျပန္ၾကည့္ၾကပါစိုု႔။ ဗုုဒၶ နဲ႔ စကားမေျပာမိခင္ အခ်ိန္ထိ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး နဲ႔ သူ႔မ်ိဳးရိုုး (စစ္ေသြးမ်ိဳးရိုုး) ဟာ “တစ္ဖက္ရန္သူကိုု ထိုုးႏွက္ျခင္း၊ ခုုတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ေခ်မႈန္းျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ အေသသတ္ျခင္း၊ ရန္သူ႔လက္နဲ႔ က်ဆံုုးရျခင္း” စတဲ့ ယုုတ္မာေအာက္တန္းက်လွတဲ့ သူသတ္ငါသတ္ လုုပ္ရပ္ေတြကိုု အလုုပ္ေကာင္း ဆုုိျပီး စြဲယူေနပါတယ္။ ဘာလိုု႔လဲဆိုုေတာ့ ေကာင္းလြန္းမက ေကာင္းျမတ္လွတဲ့ “နတ္ျဖစ္ရတဲ့ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာ ဟူေသာ စံစားမႈကိုု (ငါတိုု႔ စစ္ေသြးမ်ိဳးရိုုးက) စစ္တိုုက္သူတိုု႔ဟာ ေနာက္ပိတ္ဆံုုးမွာ မလြဲေသခ်ာ ရၾကေတာ့မွာ” ဆိုုျပီး သူတိုု႔ဟာ စြဲယူထားၾက ပါသည္ ။ သူတိုု႔ စြဲယူမိတဲ့ မိစၧာ အယူမွားကိုု စာေလးတစ္ေၾကာင္းတည္း နဲ႔ ငါတုုိ႔ နည္းစနစ္တက် အတိုုခ်ဳံးၾကည့္ ပါစိုု႔။ 

       “လမ္းဆံုုးပန္းတိုုင္သည္ လမ္းေၾကာင္းလုုပ္ရပ္၏ တရားမွ်တမႈကိုု ေထာက္ခံရန္ လံုုေလာက္ေသာ ဆင္ေျခ ျဖစ္သည္”

ဗမာလိုုကသာ ရွည္ေနတာ။ အဂၤလိပ္လိုု ေရးမယ္ဆိုုရင္ တိကနဲ သံုုးလံုုးတည္းပါ - Ends justify means တဲ့ ။ “အနာဂါတ္မွာ ေအာင္ျမင္မႈ ပန္းတိုုင္ကိုု ရယူႏိုုင္မယ္ဆိုုရင္ ငါတိုု႔လုုပ္တဲ့ နည္းလမ္းဟာ ဘာပဲျဖစ္ေနေန မွန္တာပါပဲ” လိုု႔ ဆိုုတာပါ။ ဒါကိုု ဒႆန နည္းစနစ္အားျဖင့္ moral futurism - ေမွ်ာ္လင့္ခ်ိန္ရြယ္ထားသည့္ အနာဂါတ္သည္သာ သီလသမာကိုု တိုုင္းတာသည့္ စံေပတံ ျဖစ္ျခင္း (ဝါ) သီလစံထား အနာဂါတ္ဝါဒ လိုု႔ ေခၚျပီး ဤဝါဒသည္ ကြန္ျမဴနစ္-ဆိုုရွယ္လစ္၊ ဖက္ဆစ္၊ နာဇီ၊ အမ်ိဳးသားေရး၊ မ်ိဳးခ်စ္၊ မ်ိဳးေစာင့္၊ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ စေသာ (မင္းသား မ်က္ႏွာဖံုုးေတြ ဘယ္လိုုေျပာင္းေျပာင္း)  အလံုုးစံုုေသာ လံုုးစည္းဝါဒီ ဘီလူးအားလံုုးရဲ႕ ဖင္ခုုထိုုင္ရာ အဓိက ဆင္ေျခဆင္လက္ ဘီလူး ဖင္ထိုုင္ခံုုၾကီး ပါပဲ။ 

       သည္မွာလည္း သီလစံထား အနာဂါတ္ ဝါဒကိုု ေထာက္ခံသူေတြဖက္မွ ေတြးေခၚ ျငင္းခံုုႏိုုင္သည့္ အဓိက အခ်က္တစ္ခုု ရိွပါသည္။ 

        “သည္ဝါဒ ျဖစ္ထြန္းရင္ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ ျဖစ္ထြန္းမယ္လုုိ႔ နင္ကသာ ေျပာေနတယ္ ။ ဤဝါဒဟာ တခ်ိဳ႔သူ - ဥပမာ စိတ္ေကာင္း ေစတနာေကာင္း ရွိသူ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒီမ်ားအတြက္ သည္ေလာက္ ဆိုုးမယ္ မထင္ပါ။ ဘာလိုု႔လဲဆိုေတာ့ သူတိုု႔ဟာ ေနာက္ဗိတ္ဆံုး လြဲကာမွလြဲေရာ အနာဂါတ္ ဗမာျပည္မွာ အေကာင္းဆံုုး သီလသမာ တရားေတြ ေပၚထြန္းလာဖိုု႔ ေစတနာေကာင္း နဲ႔ ရည္ရြယ္ထားၾကလိုု႔ပါ” 

       သည္ သက္ေသတင္ခ်က္မွာ ပါတဲ့ ေစတနာေကာင္းဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ကြ်န္ေတာ္ ျငင္းဆုုိမေနေတာ့ ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အနာဂါတ္ေကာင္းမွာ ေနခြင့္ရတဲ့ ဘဝ - ဆိုပါစို႔ ၊ နတ္ျပည္ ျဗဟၼာျပည္ သို႔မဟုတ္လည္း ပစၥကၡ မ်က္ေမွာက္ဘဝမွာ မင္းေကာင္းမင္းျမတ္ အုပ္စိုးလိုု႔ ဥစၥာဓန ေပါၾကြယ္ဝလာတဲ့ ဗမာျပည္ဟာ လက္ရွိ နိမ့္က်ေနတဲ့ သီလထက္ မ်ားစြာေကာင္းမြန္ ျပည့္စံုပါလိမ့္မယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ တေတြ ၾကိဳတင္ ဆဝါးထားတတ္ ၾကတာဟာ ဓမၼတာပါ။ ဗမာလူ႔ေဘာင္တြင္ သာမန္ ရပ္သူရြာသားေတြက အစ “ဓမၼသည္ အဓမၼကို အဆံုးသတ္မွာ ေအာင္ႏိုင္စျမဲ” လို႔ အဖိႏွိပ္ခံရသူ အခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးကို တစ္ဦး အားေပးတတ္ၾကပါတယ္။ ဆဝါးေပမယ္လိုု႔လည္း အဲသလိုုမ်ိဳး ဆဝါးျပီး အားေပးတဲ့ လုုပ္ရပ္ဟာ “ေစတနာေကာင္း” လုုိ႔ ေခၚမယ္ဆိုုလည္း ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ေခၚဖိုု႔ သင့္ပါသည္။

       အနာဂါတ္ သီလစံထားဝါဒ ဟာ လူတစ္ဦးဟာ မတရားမႈကိုု ခံစားလာရသေလာက္ လြတ္ရာလြတ္ေၾကာင္းကိုု ပစၥဳပၺန္ မ်က္ေမွာက္မွာ ခ်က္ခ်င္း ရွာမေတြ႔ႏိုုင္တဲ့ အခါမွာ ေပၚလာတဲ့ ပံုုမွန္ အေတြးျဖစ္စဥ္ တစ္ခုုလိုု႔လည္း ဆိုုႏိုုင္ပါသည္။ တကယ္ေတာ့လည္း “ဓမၼသည္ အဓမၼကို အဆံုးသတ္မွာ ေအာင္ႏိုင္စျမဲ” ဆိုတဲ့ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ဗမာလူ႔ေဘာင္နဲ႔ ရင္းႏွီးျပီး ျဖစ္တဲ့ အေတြးဟာ သီလစံထား အနာဂါတ္ ဝါဒ ကိုုယ္တိုုင္ ရဲ႕  အေျခခံ အႏုုမာန ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ဟာ သည္စာေၾကာင္း ရဲ႕  သေဘာသဘာဝကိုု ေသခ်ာေရရာ နားလည္လာေအာင္ သရုုပ္ခြဲၾကည့္ၾကပါစိုု႔။ သည္လိုု စူးစမ္းရင္းကေန အနာဂါတ္ သီလစံထားဝါဒ ဟာ ဘာေၾကာင့္ ကေလာက္ေတာင္ အႏၲရယ္ၾကီးေနရသလဲ ဆိုုတာကိုု ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ အသိအမွတ္ျပဳလာရပါ လိမ့္မည္။

      “ဓမၼသည္ အဓမၼ ကိုု ေအာင္ႏိုုင္စျမဲ” လိုု႔  ေျပာၾကတဲ့ အခါမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ သေဘာသဘာဝမွာ 

      “တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သားသည္ တရားမမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ကိုု ေနာက္ဆံုုးတြင္ အႏိုုင္ရစျမဲ ျဖစ္သည္”

      သည္မွာ ျပႆနာ အၾကီးအက်ယ္ ရွိလာတာက ‘တရားမွ်တမႈ’ နဲ႔ ‘တရားမမွ်တမႈ’ ကိုု ဘယ္သူက ဆံုုးျဖတ္မွာလဲ ဆိုုတာကိုုပါ။ ဒါ့ထက္ဆိုုးတဲ့ ျပႆနာက “အႏိုုင္ရျခင္း ဆိုုတာ မလြဲမေသြ ျဖစ္လိမ့္မယ္”လိုု႔ သည္ေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ယူဆထားၾကတာ ျဖစ္ျပီး ဒါ့ထက္မကဆိုုးတဲ့ ျပႆနာက “အႏိုုင္ရသူ နဲ႔ တရားမွ်တ မွန္ကန္သူ” ကိုု ထပ္တူျပဳထားျခင္း ျဖစ္ကာ၊  ေနာက္ဆံုုး နဲ႔အဆိုုးဆံုုး ျပႆနာကေတာ့ “အႏိုုင္ရတဲ့ အုုပ္စုု ဟာ တရားမွ်တ မွန္ကန္တဲ့ အုုပ္စုုနဲ႔ အတူတူပဲ” လိုု႔ သတ္မွတ္မိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

       ဟုုတ္ပါျပီ၊ ေလာကျဖစ္စဥ္တိုု႔သည္ တရားမွ်တမႈ၏ ဘက္ေတာ္သားတိုု႔ မွ တရားမမွ်တသူတိုု႔ကိုု ေနာက္ဆံုုးတြင္ ေအာင္ပြဲခံ အႏိုုင္ရ ခြန္အားရွိလာျခင္း ႏွင့္ အဆံုုးသတ္ရပါမည္။ ခက္သည္မွာ နင္တိုု႔ ေျပာသည့္စကား ငါ့အာရုုံတြင္ အနက္ေပၚလြင္လာသည္မွာ

        “ေအာင္ပြဲခံ အႏိုုင္ရ ခြန္အားရွိ အာဏာလက္ဝယ္ရလာသူတိုု႔သည္ တရားမွ်တမႈ၏ ဘက္ေတာ္သားတိုု႔ ျဖစ္သည္”

        ဒါ မွန္ပါသလား။ တကယ္ေတာ့ “ဓမၼသည္ အဓမၼကို အဆံုးသတ္မွာ ေအာင္ႏိုင္စျမဲ” ဟုု ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ မသိသား သံုုးစြဲေျပာဆိုုၾကသေလာက္ ေသခ်ာသံုုးသပ္ၾကည့္ရင္ ဒါဟာ လံုုးလံုုးမွားေနတဲ့ အယူအစြဲတစ္ခုုကိုု ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ဆုုပ္ကိုုင္ေနမိတယ္ ဆိုုတာကိုု သေဘာေပါက္ႏိုုင္ ပါသည္။

       ပိုုျပီး ရွင္းလင္းသြားေအာင္ ဝါက်ကေလးေတြ ကြ်န္ေတာ္တုုိ႔ ဆက္ေရးၾကည့္ၾက ရေအာင္။

       “မင္းတုုန္းမင္းသည္ ပုုဂံမင္းကိုု ေအာင္ႏိုုင္ခဲ့သည္။ မင္းတုုန္းမင္းသည္ တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္”

        ဟုုတ္သလိုုလိုု ပါပဲ။ မင္းတုုန္းမင္းဆိုုတာ ပဥၥမ သဂၤါယနာတင္ မင္းတရားၾကီးေလ။ ပုုဂံမင္းဆိုုတာ ဖတ္စာအုုပ္ထဲပါတဲ့ အတိုုင္းဆိုု ေတာ္ေတာ္ဆိုုးတာေပါ့ေနာ္။ 

        “ဗိုုလ္ေနဝင္းသည္ ဦးႏုုကိုု ေအာင္ႏိုုင္ခဲ့သည္။ ဗိုုလ္ေနဝင္းသည္ တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္”

        “ဗိုုလ္ခင္ညြန္႔သည္ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကိုု ေအာင္ႏိုုင္ခဲ့သည္။ ဗိုုလ္ခင္ညြန္႔သည္  တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္”

        “ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးသမားတိုု႔သည္ လူဝီဘုုရင္ကိုု ေအာင္ႏိုုင္ခဲ့၍ ေခါင္းျဖတ္စက္ေပၚတင္၍ ေခါင္းျဖတ္လိုုက္သည္။ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးသမား တိုု႔သည္ တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္”

“ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တိုု႔သည္ အဂၤလိပ္တိုု႔ကိုု ေအာင္ႏိုုင္ခဲ့သည္ ။ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တိုု႔သည္ တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္”

“ ဗမာတိုု႔သည္ အဂၤလိပ္တိုု႔ကုုိ ေအာင္ႏိုုင္ခဲ့သည္ ။ ဗမာတိုု႔သည္ တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္”

“ဗမာ စစ္တပ္သည္ မြန္စစ္တပ္ကိုု ေအာင္ႏိုုင္ခဲ့သည္။ ဗမာစစ္သည္ေတာ္တိုု႔သည္ တရားမွ်တမႈ ဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္”

သည္ဝါက်ေတြ အားလံုုးမွာ ငါတုုိ႔ သင္ခန္းစာ ယူစရာ ရွိပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အတိတ္မွာ ဗမာအုုပ္စုုက မြန္ကိုု ေအာင္ႏိုုင္လိုု႔ ဗမာအုုပ္စုုဟာ တရားမွ်တတဲ့ အုုပ္စုုလိုု႔ ဆိုုပါရင္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားလိုု႔ မြန္အုုပ္စုုက ဗမာအုုပ္စုုကိုု ႏိုုင္ခဲ့ရင္လည္း မြန္ေတြဟာ တရားမွ်တသူလုုိ႔ ငါတိုု႔ ဆိုုရမွာ ျဖစ္ပါသည္။ စင္စစ္ တရားမွ်တျခင္း တရားမမွ်တျခင္းကိုု ေအာင္ပြဲရရွိမႈ ႏွင့္ တိုုင္းတာေနျခင္းဟာ ဘယ္လိုုမွ အဓိပၺာယ္ မရွိႏိုု္င္ပါ။ 

        ဒါမ်ိဳး တရားမွ်တမႈ ဆိုုတာကိုု ေအာင္ပြဲရရွိ လႊမ္းမိုုးႏိုုင္မႈ နဲ႔ ထပ္တူျပဳျပီး ျမင္ေနတာဟာ အင္မတန္ အႏၲရယ္ ၾကီးမားလွတဲ့ “အာဏာကိုု ကိုုးကြယ္ေကာ္ေရာ္မႈ” ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာစကားမွာ “တရားတဖက္ ဓားတစ္လက္” ဆိုုျပီး ျဖစ္ထြန္းတာဟာ တရား နဲ႔ ဓား (ဓား = အာဏာ၊ သူတစ္ပါးကိုု ႏွိပ္စက္ႏိုုင္မႈ၊ ျခိမ္းေျခာက္ႏိုုင္မႈ၊ အၾကပ္ကိုုင္ႏိုုင္မႈ) ကိုု ထပ္တူျပဳျပီး ျမင္ေနရာက ျဖစ္ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့လည္း တရားတစ္ဖက္ ဓားတစ္လက္ ဆိုုတာ ခပ္ရိုုးရိုုး ဓမၼတာ ေဆာင္ပုုဒ္တစ္ခုု လိုု႔သာ ထင္ရတာ ၊ အာဏာကိုု တရားမွ်တမႈ လိုု႔ မိုုက္မဲစြာ ျမင္ေနတဲ့ လူယုုတ္မာေတြကသာ သည္ေဆာင္ပုုဒ္မ်ိဳးကိုု ကိုုင္စြဲက်င့္သံုုးလိမ့္မယ္ဆိုုတာ ငါတိုု႔ ေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္ႏိုုင္ ပါသည္။

        ထိုု႔ေၾကာင့္လည္း ကြ်န္ေတာ္ အၾကံျပဳလိုုသည္မွာ “ေနာက္ပိတ္ဆံုုး ငါတိုု႔ႏုုိင္တယ္ဆုုိ ျပီးတာပါပဲ။ အဆံုုးသတ္မွာ အႏိုုင္ရ ေအာင္ပြဲခံသြား လိမ့္မွာ ျဖစ္တဲ့ ငါတိုု႔ဟာ တရားမွ်တသူတိုု႔ ျဖစ္သည္” ဆိုုတဲ့ ဝါဒဟာ လူ႔ေဘာင္တစ္ခုုက လက္မခံဘဲ လံုုးဝ ပယ္ခ်ရမည့္ ဝါဒ ျဖစ္ပါသည္။ အင္မတန္ ရွင္းပါသည္။ ဒါကိုု မပယ္ခ်ႏိုုင္ဘူးဆိုုလွ်င္ ဤဝါဒကိုု ကိုုးကြယ္သူ မိစၧာ ပညာရွင္ေတြဟာ မည္သိုု႔ေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြကိုု ျပဳလုုပ္လာမလဲဆိုု  

        “တရားမွ်တမႈ ဆိုုတာ ဘာလဲ ဆိုုတာ စဥ္းစားေနဖိုု႔ မလိုုပါ။ ႏိုုင္ေအာင္ လုုပ္ဖိုု႔ပဲ လုုပ္ပါသည္။ ခြန္အားရွိေအာင္ လုုပ္ဖိုု႔ပဲ လုုိပါသည္။ လႊမ္းမိုုးအုုပ္စီးႏိုုင္ေအာင္ လုုပ္ဖိုု႔ပဲ လုုိပါသည္။ ေသဝပ္ေစမည့္ အာဏာကိုု ရယူႏုုိင္ဖိုု႔ပဲလိုုပါသည္။ ငါတိုု႔ ႏိုုင္ျပီ၊ ခြန္အားရွိျပီ၊လႊမ္းမိုုးႏိုုင္ျပီ၊ အာဏာရွိျပီ ဆိုုရင္ လူ႔ေဘာင္တစ္ခုုလံုုး တရားမွ်တျပီ ျဖစ္ပါသည္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုုင္ေအာင္လုုပ္တာ၊ ခြန္အားရွိေအာင္ လုုပ္တာ၊ လႊမ္းမိုုးႏိုုင္ေအာင္ လုုပ္တာ မွန္သမွ်သည္  ေနာက္ဆံုုးသတ္မွာ အေကာင္းဆံုုး တရားမွ်တမႈ လူ႔ေဘာင္တြင္ ျဖစ္ထြန္းလာေစေရး အတြက္ တိုုက္ပြဲဝင္ေနသည့္ အလုုပ္မ်ားသာ ျဖစ္သည့္ အတြက္ ငါတိုု႔သည္ တရားမွ်တေသာ အလုုပ္ကိုု လုုပ္ေနသူမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္” 

         ဝီရသူ၊ အင္းစိန္ရြာမ၊ ေရႊညဝါ၊ သီတဂူ၊ မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီး ၊ ဝံသပါလ ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြလား ၊ အနာဂါတ္ေမွ်ာ္ မိစၧာေတြလား ဆိုုတာကိုု ပရိသတ္မ်ားဘာသာ အကဲျဖတ္ၾကပါ။ ဗုုဒၶရဲ႕ သားေတာ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသမား ရဟန္းသံဃာမ်ားလား ၊ လူစြမ္းေကာင္း ဝါဒ ကိုုးကြယ္တဲ့ ေဒဝဒတ္ရဲ႕  အာဏာရူးဝိဥာဥ္ ေတာမသတ္ေအာင္ ပူးဝင္ေနတဲ့ ပါရာဇိကက်ျပီး သကၤန္းဝတ္ထားသူမ်ားလား ဆိုုတာကိုု ပရိသတ္မ်ား ဘာသာ ဆံုုးျဖတ္ၾကပါ။ အမ်ိဳးဇာတိကိုု တရားဓမၼထက္ ျမတ္ႏိုုးပံုုရတဲ့ ဘုုန္းၾကီးလုုပ္စားအဖြဲ႔ ဂိုုဏ္းေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ဗုုဒၶစာေပက်မ္းဂန္ကိုု အမွန္တကယ္ နားလည္ကြ်မ္းက်င္ ပိုုင္ႏိုုင္တဲ့ က်မ္းတတ္ေပတတ္ ဆရာေတာ္ ပညာရွိ ေတြလား၊ ဘုုရားစာေတြ အလြတ္ရြတ္ျပီး စိတ္ထဲမွာ ေတာင္စဥ္ေရမရ ေပၚတဲ့ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္မႈေတြကိုု ‘တရား’ ဆုုိျပီး လုုပ္ေနတဲ့ အေယာင္ေဆာင္ လူမိုုက္ေတြလား ဆိုုတာ ပရိသတ္မ်ား ဘာသာ ဆံုုးျဖတ္ၾကပါ။ 

         အာဏာရွိတဲ့ ေမာင္သိန္းစိန္က ဝီရသူကိုု ‘ျငိမ္းခ်မ္းေရးသမား’ လိုု႔ ေထာက္ခံေပးတိုုင္း ဝီရသူ ဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးသမားဆိုုတဲ့ ဂုုဏ္ကိုု စံစားခြင့္မရွိပါ။ သည္လိုုပဲ စစ္အစိုုးရ ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ ရန္ကုုန္ တကၠသိုုလ္ ဘြဲ႔ေပးအဖြဲ႔က သီတဂူကိုု ‘စာေပပါရဂူဘြဲ႕’ ကပ္လုုိ႔လည္း သီတဂူဟာ စာေပပါရဂူ မျဖစ္ပါ။ ကမာၻ႔ထိပ္တန္း ဟားဗတ္ တကၠသိုုလ္က ေယာင္မွားျပီး လာကပ္ရင္လည္း (ဒါဟာလည္း အေတာ္ကိုု ျဖစ္ႏိုုင္ေျခ ရွိခဲ့ဖူးပါသည္) အဲသလိုု ကပ္ရုုံနဲ႔ သီတဂူဟာ ဘယ္လိုုမွ စာေပပါရဂူ မျဖစ္ပါ။ 

         တကယ္ေျပာမယ္ဆိုု တရားဓမၼသာ ပဓာန ျဖစ္တဲ့ ဗုုဒၶဘာသာမွာ ကိုုယ့္ဟာကိုုယ္ က်င့္ၾကံရမယ့္ သံဃာကိုု အာဏာရွင္ေတြက ဘြဲ႔ေတြ ဂုုဏ္ထူးေတြ ခ်ီးျမွင့္ျပေနတာဟာ (‘ဆက္ကပ္တာ’ မဟုုတ္ပါ) အာဏာက ဗုုဒၶတရားရဲ႕  အထက္မွာ လာျပီးေနတဲ့ သေဘာပါ။ တကယ္ေျပာမယ္ဆိုုရင္ ဒါမ်ိဳး သာသနာကုုိ ခ်ီးေျမွာက္ပါတယ္ဆိုုျပီး အာဏာရွင္ေတြက ဘြဲ႔ေတြ ဂုုဏ္ထူးေတြ ဆက္ကပ္ေနျခင္းဟာ ဗုုဒၶရွင္ေတာ္ကိုု အရွက္ခြဲေနျခင္း ၊ တရားဓမၼကိုု ေျခေထာက္ေအာက္မွာ ထားဖုုိ႔ၾကိဳးစားျခင္း၊ သံဃာကိုု ထိပ္ေခါက္ ေစာ္ကားျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

         ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ား သတိထား ဆင္ျခင္ေတာ္မူပါ။ ဘြဲ႔ေပးတယ္ဆိုုတာဟာ ဆရာသမားက တပည့္ကိုု နင့္မွာ ပညာျပည့္စံုုျပီ ဆိုုျပီး အကဲျဖတ္ အသိအမွတ္ျပဳျပီး ဘြဲ႔ေပးတာပါ။ ဆရာေတာ္ ဘြဲ႔ရမရကိုု ဆံုုးျဖတ္မယ့္ စစ္အာဏာရွင္ေတြ နဲ႔ စစ္အာဏာရွင္ရဲ႕  ကြ်န္အမႈထမ္းေတြဟာ ဆရာေတာ့္မွာ တရားဓမၼ (ဘုုရားေပးတဲ့ ပညာ) နဲ႔ ျပည့္စံုုပါျပီလိုု႔ ဆံုုးျဖတ္ႏိုုင္ေလာက္တဲ့ ဥာဏ္အရည္အေသြး စိုုးစဥ္းမွ်ပင္ ရွိပါသလား။ သူတုုိ႔ဟာ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္ေတြကိုု ဘြဲ႔ေပးရေလာက္ေအာင္ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္တိုု႔ရဲ႕  အထက္က ဆရာသမားေတြလား။ 

        မဟာ ပရိနိဗၺာန သုုတ္တြင္ ဗုုဒၶ ေနာက္ဆံုုး အထင္အရွား မွာၾကားခဲ့သည့္ အတိုုင္း ဗုုဒၶသာသာနာ "အစဥ္အလာ" တြင္ ဗုုဒၶ မ်က္ကြယ္ျပဳျပီးေနာက္ ဆရာသမားဟူသည္ ဓမၼဝိနယ သာလွ်င္ ျဖစ္ပါသည္။ ဘုုရား မ်က္ေမွာက္ထင္ရွား ရွိခ်ိန္မွ လြဲ၍ က်န္ေခတ္တိုု႔တြင္ ရဟန္းသံဃာသည္ ပုုဂၢိဳလ္တစ္ဦး (သိုု႔) တစ္ပါးေသာ ရဟန္းကိုု ဆရာတင္ခြင့္ လံုုးဝမရွိပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ သီတဂူေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ယူေနေသာ အရွင္သူျမတ္တိုု႔ အတြက္ “ဆရာသမားဟူသည္ ေက်ာင္းပိုုင္ သီတဂူ ဆရာေတာ္ၾကီး ပဲ” ဟုု ယူဆလွ်င္ ဒါဟာ လံုုးဝကိုု မွားယြင္းေသာ အယူျဖစ္၍ ဒါဟာ ဘုုရား အေသအခ်ာ မိန္႔မွာခဲ့ေသာ တရားဓမၼလမ္းစဥ္မွ ခြ်တ္ေခ်ာ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

          ျမတ္စြာဘုုရားသည္ ေနာင္လာေနာင္သား ရဟန္းတိုု႔ကိုု သူ႔ လက္ထက္ေတာ္ေခတ္မွာကဲ့သိုု႔ ဆရာတင္ခြင့္ ေပးမထားရျခင္း အာေဘာ္၏ အေၾကာင္းရင္းမွာလည္း ရွင္းလင္းလြန္းပါသည္။ ဘာလိုု႔လည္း ဆိုုေတာ့ ဒါမ်ိဳး ပုုဂၢိဳလ္(ဝါ)ရဟန္းကိုု ဆရာတင္ခြင့္ ေပးလိုုက္ပါလွ်င္ ရဟန္းသံဃာသည္ တရားကိုု မကိုုးကြယ္ဘဲ ေက်ာင္းဆြမ္း စေသာ ခြန္အားရွိသူ၊  ေက်ာ္ေစာသူ၊ ပရိသတ္ အျခံအရံမ်ားသူကိုု ကိုုးကြယ္တာ ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ တရားဓမၼကိုု ကိုုးကြယ္တာထက္ အာဏာ ခြန္အားရွိေသာ ရဟန္းကိုု ကိုုးကြယ္တာမ်ိဳး ျဖစ္လာပါမည္။ တရားဓမၼမွ ေပးသည့္ ဘဝအျမင္ကိုု ရွာၾကံဖုု႔ိ မၾကိဳးစားဘဲ အာဏာခြန္အားရွိသူက စံသတ္ဆံုုးျဖတ္သည့္ ဘဝအျမင္ေတြကိုု ရဟန္းသံဃာသည္ အမွန္တရားလိုု႔ ယူဆလာတာမ်ိဳး ျဖစ္လာပါမည္။ အာဏာေနာက္လိုုက္ ျဖစ္ေနသည့္ ရဟန္းသံဃာတိုု႔သည္ ဆရာျဖစ္သူ (အာဏာခြန္အားရွိသူ) က ဒါကေတာ့ လုုပ္သင့္လုုပ္ထိုုက္သည္ဟုု ေျပာလွ်င္ ဒါဟာ တရားဓမၼ၊ ဝိနယ နဲ႔  ညီညြတ္သလား၊ မညီညြတ္သလား မိမိကိုုယ္ပိုုင္ တရားအသိႏွင့္ မစဥ္းစားတတ္ေတာ့ဘဲ ေျပာသမွ် လိုုက္လုုပ္သည့္ စက္ရုုပ္ေတြ အကုုန္လံုုး ျဖစ္လာပါမည္။ အာဏာရူးေတြ၊ အာဏာေနာက္လိုုက္ေတြ၊ ထမင္းစားကြ်န္ေတြ၊ က်ာပြတ္ကိုု္င္ေတြ၊ ဆရာေတြ၊ တပည့္ေတြ၊ စက္ရုုပ္ေတြ၊ အသင္းအပင္း အဆက္အႏြယ္ေတြ စုုေဝးေနေသာ ဘုုန္းၾကီးအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ဟာ ဘုုရားရွင္ လိုုလားခဲ့ေသာ ေတာင္ပံရွိေသာ ဌက္ကဲ့သိုု႔ လြတ္လပ္သည့္ “မိမိကိုုယ္သာ ကိုုးကြယ္ရာ” သံဃာအဖြဲ႔မ်ိဳး မဟုုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာပါသည္။

          ရဟန္း၏ အဓိပၺာယ္မွာ အေတာင္ရွိသည့္ လြတ္လပ္ေသာ ဌက္ (ရဟတ္) ျဖစ္သည္။ ေနရာတစ္ခုုတြင္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္မခံရဘဲ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာ၊ တစ္ရြာမွ တစ္ရြာ လြတ္လပ္စြာ သြားလာႏိုုင္၍ ရဟန္းဟုု ေခၚပါသည္ ။ ဗုုဒၶသည္ မလြတ္လပ္ေသာ၊ အာဏာတစ္ခုုကိုု မွီတြယ္ေနရေသာ သံဃာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳး ကိုု မလိုုလားပါ။ ႏိုုင္ငံေတာ္ဆိုုေသာ ရွင္ဘုုရင္ေတြက ထမင္းေကြ်းထားသျဖင့္ ရွင္ဘုုရင္ကိုု ထမင္းရွင္ အျဖစ္ ေမွာ္ၾကည့္ေနရေသာ “ကြ်န္ႏွင့္တူေသာ ရဟန္း” ကိုု မလိုုလားပါ။ “အိမ္စဥ္လွည့္ ဆြမ္းခံရန္”၊ “တစ္အိမ္က တစ္ဇြန္းမွ် ရလွ်င္ ေရာင့္ရဲ၍ ေနာက္တစ္အိမ္သိုု႔ သြားရန္”၊ အထူးသျဖင့္ “မိသားစုုတိုု႔က မိမိအား အျမဲပင္ ဆြမ္းကြမ္းေထာက္ပံ့ေနသည္ ျဖစ္ပေစ မျမင္ဘူးေသာ တစိမ္းကဲ့သိုု႔သာ ဆက္ဆံရန္” စသည့္ ဗုုဒၶ၏ အမွာစကားတိုု႔သည္ တကယ္ေတာ့ အသက္ေမြးမႈဟူေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ မိမိ၏ ကိုုယ္က်င့္တရားထက္ ခြန္အားအာဏာရွိသူကိုု သြားမကိုုးကြယ္မိေစရန္ ရည္ရြယ္ထားျခင္း ပါတည္း။

           “တရားသူသည္ မတရားသူ ကိုု ေနာက္ဆံုုးမွာ ေအာင္ႏုုိင္စျမဲ ” ဆိုုတဲ့ သီလစံထား အနာဂါတ္ ဝါဒ ဟာ သီလသမာဆိုုတာကိုု စစ္ႏိုုင္တဲ့သူ၊ ခြန္အားရွိသူ၊ လက္ဝယ္ အာဏာရွိသူ က ဆံုုးျဖတ္တာကိုု ခံရေစ ပါတယ္။ မိမိ၏ ကိုုယ္က်င့္တရားသာလွ်င္ မိမိ၏ လမ္းျပရာ မီးအိမ္အျဖစ္ ဆုုပ္ကိုုင္ထားၾကသည့္ ရဟန္းသံဃာတိုု႔ အတြက္ ဒါမ်ိဳး အႏိုုင္ရ (ဝါ) အာဏာ အသာစီးရတဲ့ အုုပ္စုုတစ္စုုကေန မိမိ၏ သီလသမာကိုု လာဆံုုးျဖတ္တာကိုု လက္ခံႏိုုင္စရာ မရွိပါ။ ရဟန္းသံဃာတင္ မဟုုတ္ပါဘူး၊ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ အရပ္ဘက္ လူ႔ေဘာင္သည္လည္း သီလသမာ၏ စံသတ္မွတ္ခ်က္ ဆိုုတာ ဘယ္လိုုမ်ိဳး ျဖစ္ရမည္ဟုု အာဏာ အသာစီး ရေနတဲ့ အုုပ္စုုတစ္စုု ကေန လာဆံုုးျဖတ္တာကိုု ဘယ္လိုုမွ လက္ခံႏိုုင္စရာ မရွိပါ။

          ‘ႏိုုင္ငံေတာ္ (အာဏာပိုု္င္ အဖြဲ႔) ရဲ႕ သီလသမာစံ’ ဆိုုတာ လူ႔က်င့္ဝတ္စံ အမွန္တရား မဟုုတ္ပါ။ ‘တပ္မေတာ္ (စစ္တပ္) ရဲ႕  သီလသမာစံ’ ဆိုုတာ လူ႔က်င့္ဝတ္စံ အမွန္တရား မဟုုတ္ပါ။ သီးသန္႔ အက်ိဳးေမွ်ာ္တဲ့ အုုပ္စုုတစ္စုုက သတ္မွတ္ယံုုၾကည္တဲ့ သီလသမာစံ ဆိုုတာ လူ႔က်င့္ဝတ္စံ အမွန္တရား မဟုုတ္ပါ။

         ထိုု႔ႏွင္နည္းတူ ‘ဗမာ လူမ်ိဳး’ ရဲ႕  သီလသမာစံ ဆိုုတာ လူ႔ေဘာင္တစ္ခုု၏ သီလသမာစံ ေနာက္ဆံုုး အမွန္တရား မဟုုတ္ပါ။ ‘ဗုုဒၶဘာသာ’ ရဲ႕  သီလသမာစံ ဆိုုတာဟာလည္း လူ႔ေဘာင္တစ္ခုု၏ သီလသမာစံ ေနာက္ဆံုုး အမွန္တရား မဟုုတ္ပါ။ ‘ဗုုဒၶဘာသာဝင္ေတြ’ ရဲ႕  သီလသမာစံ ဆိုုတာဟာလည္း လူ႔ေဘာင္တစ္ခုု၏ သီလသမာစံ ေနာက္ဆံုုး အမွန္တရား မဟုုတ္ပါ။ ေသခ်ာေအာင္ ေျပာပါမည္၊ ပစၥဳပၺန္ ရဲ႕ သီလသမာစံ၊ ပစၥကၡ အမွန္တရားလည္း မဟုုတ္ပါ။

         ကြ်န္ေတာ္တိုု႔သည္ “ငါတိုု႔၏ အနာဂါတ္လူ႔ေဘာင္သည္ အေကာင္းဆံုုး ျဗဟၼစိုုရ္ တရားေတြနဲ႔ ရႊန္းေဝျပည့္စံုုေနတဲ့ လူ႔ေဘာင္ၾကီး ျဖစ္ဖိုု႔ပဲ အေရးၾကီးတယ္” ဟူသည့္ သီလစံထား အနာဂါတ္ ဝါဒကိုု စြဲယူျပီး လူ႔ေဘာင္ကိုု တည္ေဆာက္ခဲ့ပါလွ်င္ လက္ေတြ႔တြင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔သည္ “အာဏာကိုု ကိုုးကြယ္ေကာ္ေရာ္ေနေသာ လူ႔ေဘာင္” ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ အာဏာကိုု ကိုုးကြယ္ေကာ္ေရာ္မႈ ႏွင့္အတူ ဆက္ျပီး မလြဲမေသြ ျဖစ္လာလိမ့္မည္မွာကား ၄င္းလူ႔ေဘာင္သည္ “စစ္ေသြးၾကြ လူ႔ေဘာင္” လံုုးလံုုး ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ “စစ္ေသြးၾကြ လူ႔ေဘာင္” လံုုးလံုုး ျဖစ္လာေသာ ႏိုုင္ငံသည္ စစ္သား၏ သီလသမာ၊ စစ္သား၏ ေလာကအျမင္၊ စစ္သား၏ ရာထူးအာဏာဂုုဏ္ျဒပ္ ရယူမႈတိုု႔ကိုု မြန္ျမတ္တင့္တယ္ အတည္ျဖစ္ေသာ “အမွန္တရား” အျဖစ္ ခြ်တ္မရေအာင္ စြဲယူေနသည့္ “ဇာတ္ ႏုုိင္ငံေတာ္ၾကီး”  ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ ေျမာက္ကိုုးရီးယား စစ္အာဏာရွင္တိုု႔က ေဆြသံုုးဆက္ မ်ိဳးသံုုးဆက္ ေထာင္ဒဏ္အျပစ္ေပးခံရတာထက္ ဆိုုးတဲ့ “စစ္ေသြးအာဏာ သမိုုင္းစဥ္လာ” ေထာင္ၾကီးတြင္ ေဆြဆက္တစ္ေထာင္ မ်ိဳးဆက္တစ္ေထာင္ မလြတ္တမ္း ခံရမယ့္ ဘဝကိုု က်ေရာက္သြားပါလိမ့္မည္။

         ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး စစ္ေသြးသည္ သူ႔ေခတ္ သူ႔အခါတုုန္းက သူကိုုယ္တိုုင္ သမိုုင္းကိုု လိမ္ခဲ့သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ႏိုုင္ပါသည္။ ဘုုရားေခတ္က ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး စစ္ေသြး ႏွင့္ ေမာ္ဒန္ ဗမာ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေတြ ကြာျခားပံုုက သမိုုင္းလိမ္ဆိုတဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ဆိုုးၾကီးထဲမွာ တစ္သက္လံုုး မ်ိဳးရိုုးစဥ္ဆက္ ခံခဲ့ရတဲ့ အရူံးသမားဘဝက လြတ္လာလိုု႔ ဆိုုျပီး ဘုုရားေရွ႕မွာ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ဝန္ခံျပီး လာငိုုတဲ့ ဗမာ စစ္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ရယ္လိုု႔ ခုုခ်ိန္ထိ မရွိေသးတာ ပါပဲ။ ဟုုတ္ကဲ့၊ အဲသလိုု စြန္႔စားေဖာက္ထြက္ တစ္ဘဝလံုုး အရူံးသမား ျဖစ္ခဲ့ရတာကိုု ဝန္ခံျပီး သတၱိရွိရွိ လာငိုုတဲ့ ဗမာ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ကိုုစစ္ေသြး ေတြ ရွိလာျပီ ဆိုုရင္ ဗမာျပည္သည္ စစ္အာဏာရွင္ လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ဖိုု႔ ထြက္ရပ္လမ္းကိုု ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ျမင္ရပါျပီဟုု ...။

ဝိနယ ပိဋက ပါဠိေတာ္ ဒုုတိယပိုုင္းလာ သံဃေဘဒ (ဝါ) သံဃာကိုု သင္းခြဲေသာကံ (အပိုုင္း ၄)

 ႏြားျဖဴႏြားနက္ သံေယာဇဥ္

တစ္ခါက ကမာၻၾကီးသည္ ယေန႔ေခတ္မွာကဲ့သိုု႔ တစ္ဦးအေၾကာင္း တစ္ဦး သိပ္ မသိၾကေသးၾကခင္ ကာလဝယ္ အိႏၵိယ သမုုဒၵရာၾကီး၏ ေျမာက္ဘက္ယြန္းယြန္း အရပ္တြင္ရွိ သီရိလကၤာ ဟုု ေခၚသည့္ ကြ်န္းငယ္ကေလး တစ္ဆူတြင္ ကေန႔ ငါတုုိ႔ဆီက ဗမာရဟန္းမိုုက္ ဝီရသူကဲ့သိုု႔ ကမာၻအဝွမ္း အလြန္ ႏွံ႔သိေက်ာ္ၾကားသည့္ ရဟန္းတစ္ပါးသည္ ေပၚထြန္းခဲ့ဖူးပါ၏ ။ ထိုုရဟန္း၏ အမည္မွာ ရွင္ အနဂါရိက ဓမၼပါလ (အနဂါရိက = အိမ္ရာ မရွိ ၊ ဓမၼပါလ = တရားကိုု ေစာင့္ေရွာက္သူ) ဟုု ေခၚတြင္ျပီး ၄င္းသည္ အာရွ၊ ေျမာက္အေမရိက ႏွင့္ ဥေရာပတိုုက္ ဟူေသာ ကမာၻ႔ တိုုက္ၾကီး သံုုးခုုလံုုးကိုု လွည့္ပတ္သြားလာဖူး၍ ဗုုဒၶဘာသာကိုု   ေဟာေျပာျပႏိုုင္ခဲ့သည့္ ပထမဆံုုး အေရွ႕တိုုင္းသား လူထူးလူဆန္း ပုုဂၢိဳလ္ေပတည္း။ 


ဤ ရဟန္းသည္ ဂမီ ၻရ ကိုု စိတ္ဝင္စား ေလ့လာသူ ဗမာအမ်ား ၾကားဖူးၾကသည့္ သီအိုုဆိုုဖီ အသင္းၾကီး ကိုု စဦး တည္ေထာင္သူ အနက္မွ တစ္ေယာက္ ျဖစ္၏။ ဘာသာေရးကိုု စိတ္ဝင္စား ေလ့လာသူ ဗမာအမ်ား ၾကားဖူးၾကသည့္ ကိုုလံဘိုု မဟာေဗာဓိ အသင္းၾကီး ကိုု စဦး တည္ေထာင္ခဲ့သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္၏ ။ သူသည္ ဗုုဒၶစာေပမ်ားကိုု အဂၤလိပ္လိုု ေရးသားခဲ့ျပီး ေထရဝါဒ ဗုုဒၶဘာသာကိုု အေနာက္တိုုင္းတြင္ စတင္ ျပန္႔ပြားလာေစရန္ ကနဦး ပထမဆံုုး ေဆာင္ရြက္ႏိုုင္ခဲ့သည့္ တစ္ေခတ္ေပါက္ တစ္ေယာက္ထြန္း အာဂလူစြမ္းေကာင္း ပါတည္း။

သည္လိုု တစ္ကမာၻလံုုး ဗုုဒၶသာသနာ ပ်ံ႔ပြားလာေစရန္ စဦး စြမ္းေဆာင္ခဲ့သည့္ သူ႔ ေက်းဇူးသည္ ၾကီးပင္ၾကီးမားခဲ့ပါေသာ္လည္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ရွင္ဓမၼပါလ သည္ ရိုုင္းစိုုင္းေသြးဆာေနသည့္ အၾကမ္းဖက္သမား တစ္ဦး ျဖစ္ပါ၏။ သီဟိုုဠ္ကြ်န္းတြင္ ေနာင္ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာမက ဆက္လက္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမည့္  အျဖစ္အပ်က္တိုု႔ကိုု ခိုုင္ခံ့စြာ သေႏၶတည္ေစခဲ့သူ လည္း ျဖစ္ပါ၏။ အဓမၼ ကိုု ဓမၼအျဖစ္ တြင္တြင္ ေဟာေျပာကာ သီဟိုုဠ္သား ဗုုဒၶဘာသာဝင္တိုု႔ ကိုု ေခတ္အဆက္ဆက္ မ်ိဳးရိုုးစဥ္ဆက္ မျပတ္ ေသြး အလြန္ဆိုုးေစရန္ ဆြေပးခဲ့သည့္ တရားဖ်က္သမား ရဟန္း ေၾကာင္သူေတာ္လည္း ျဖစ္ပါ၏။

“နင္တိုု႔သည္ တရားမေစာင့္တဲ့ အဂၤလိပ္ မိစၧာေကာင္ ေတြကိုု ေတြ႔မေရွာင္ ေဆာ္ၾကရမည္။ ဗုုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ရဲ႕ အိမ္တိုုင္း အိမ္ေရွ႕မွာ ကုုလားျဖဴေကာင္ ရဲ႕  အရုုပ္ကိုု ဌက္ေပ်ာပင္စည္ နဲ႔ စာေျခာက္ရုုပ္ လုုပ္ ၊ သည္ ကုုလားျဖဳ စာေျခာက္ရုုပ္ကိုု ေဘာင္းဘီတစ္စံုု ပတ္ေပးျပီး နင္တိုု႔ ကေလးေတြေရွ႕မွာ သည္ေကာင္ကိုု တီးၾကစမ္း။ ဒါမွ နင္တိုု႔ ကေလးေတြ ၾကီးလာတဲ့အခါမွာ သည္ အဂၤလိပ္ က်ဳးေက်ာ္သူေတြကိုု သတ္ျဖတ္ဖိုု႔ ဝန္မေလးမွာ ေဟ့” 

“သမိုုင္း အစဥ္အလာ သန္႔စင္ခဲ့သလိုု လိမၼာယဥ္ေက်းခဲ့တဲ့ ငါတိုု႔ အာရီယန္းမ်ိဳးႏြယ္ ကေလးေတြဟာ ဝီစကီကိုု စုုတ္၊ အမဲသားပုုတ္ ကိုု စားတဲ့ ဘုုရားမသိ တရားမရွိ သည္မိစၧာေကာင္ (ခရစ္ယာန္) ေတြရဲ႕  ယဇ္စင္မွာ ခမ်ာတိုု႔ စေတးခံခဲ့ ရရွာျပီ ။ ဘယ္ေလာက္ေတာင္  ထပ္ၾကာေနဦးမွာလဲ ! လကၤာဒီပ ကိုု ခြစီးထားတဲ့ အဓမၼ ေခတ္ပ်က္ၾကီး”

“ထေလာ့ လကၤာ၊ လကၤာ ထေလာ့ ။ ျဗဟၼစိုုရ္တရားဟာ စစ္မက္ကိုု မလိုုလားပါ ၊ ငါတုုိ႔သည္လည္း စစ္မက္ကိုု မလိုုလားသလိုု အၾကမ္းဖက္မႈကိုု ရြံရွာပါသည္။ ဒါေပမယ့္  ျငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔ တရားဓမၼကိုု လကၤာဒီပသားေတြ ျပန္ရဖိုု႔ တိုုက္ရတဲ့စစ္ဟာ ျမတ္ေသာစစ္ ၊ အမွန္တရား အတြက္ ခင္းရတဲ့စစ္ဟာ ျမတ္ေသာစစ္၊ မိစၧာမွန္သမွ် လက္မရြံ႕တမ္း ေခ်မႈန္းပစ္”

“သိမ္းခုုိျပည္သား လူငယ္လူရြယ္အေပါင္းတိုု႔။ အေဖ်ာ္ ယမကာ၊ ဝီစကီ ၊ စည္သြပ္အသားေတြ နဲ႔ ျမားေနတဲ့ သည္မိစၧာေကာင္ေတြရဲ႕  ဆိုုင္ေတြမွာ ေစ်းသြားမဝယ္ ၾကပါနဲ႔ ။ ဒုုဌဂါမဏိ မင္းတရားၾကီးရဲ႕  စိတ္ဓာတ္မ်ိဳးကိုု ေမြးၾကစမ္းပါ။ သူရဲေကာင္း မင္းတရားၾကီးဟာ ဗုုဒၶသာသာနာကိုု စြမ္းစြမ္းတမံ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့သလိုု နင္တုုိ႔ငါတိုု႔ဟာ ေမ့ေလ်ာ့ေနတဲ့ အမ်ိဳးသားေရးကိုု ျပန္လည္ ႏိုုးထလာေအာင္ ၾကိဳးစားၾကစမ္းပါ”

ရွင္ဓမၼပါလ၏ ဇာတ္ေၾကာင္းတြင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ပရိသတ္သည္ အလြန္ ေလးလံၾကီးမားလွသည့္ ဝိေရာဓိ ႏွစ္ခုုကိုု သိစိတ္မွ ျဖစ္ေစ ၊ မသိစိတ္မွ ျဖစ္ေစ ခံစား အာရုုံရလာမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဟုုတ္ပါသည္၊ ခုုခါမွာ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔သည္ စိတ္ေနာက္က်ိစဖြယ္ ေရာေထြးေနသည့္ “(မူလက်မ္းဂန္လာ) ဗုုဒၶဓမၼ အစဥ္အလာ” (Buddhist doctrine) ႏွင့္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ (Buddhist history) ဟူေသာ ဝိေရာဓိၾကီး ႏွစ္ခုုကိုု ထင္ရွားကြဲျပားလာေစရန္ ခြဲျခားပါေတာ့မည္။ 

ဤသိုု႔ ခြဲျခားႏိုုင္ဖိုု႔ ကိစၥသည္ သာမန္ ျပည္သူလူထုု အတြက္ေရာ၊ ကြ်မ္းက်င္သူ ဗုုဒၶဘာသာ ပညာရွင္ ရွင္ရဟန္းမ်ား အတြက္ပါ အင္မတန္ အေရးၾကီးလွ ပါသည္။ ဤသိုု႔ ခြဲျခားသိလင္းလာျခင္း အားျဖင့္ ခုုခါမွာ ငါတိုု႔ ဗမာျပည္တြင္ ရင္ကြဲ ေအာ္ျမည္ေနေသာ  ‘အမ်ိဳး’ ‘ဘာသာ’ ‘သာသနာ’ ဟူေသာ အသံတိုု႔သည္ မူလက်မ္းဂန္လာ  ဗုုဒၶ၏ တရားဓမၼ အစဥ္အလာ (Buddhist tradition) တိုု႔ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ မဟုုတ္၊ ကိုုယ့္ဟာကိုုယ္ စိတ္မွန္းႏွင့္ ဖန္တီးထိုုးထုုတ္ထားသည့္ သီးသန္႔ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္သာျဖစ္ေၾကာင္း ကြဲျပားထင္ရွားလာပါအံ့။ 

ရွင္ ဓမၼပါလသည္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ’ ကိုု မပ်က္စီး မတိမ္ေကာေစဖိုု႔ ေစာင့္ေရွာက္ရန္ လံုုးပမ္းထိုုက္သည္ဟုု သူ တကယ္ ယံုုၾကည္ခဲ့၍ ယံုုၾကည္ခဲ့သည့္ အတိုုင္းလည္း ဤ ရွင္ရဟန္းသည္ စြမ္းစြမ္းတမံ အမ်ိဳးသားေရး အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို ေျမွာက္ပင့္ေပး ခဲ့သည္။ သည္တြင္ သူ႔ ဘဝဇာတ္ေၾကာင္းမွ ငါတိုု႔ သင္ခန္းစာ ယူႏိုုင္သည္မွာ သူသည္ သီးသန္႔သီးျခား အုပ္စုတစ္စု ႏွင့္သာဆိုင္ေသာ  ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ျပီး  “ဗုုဒၶ၏ အဆံုုးအမ (ဝါ) ဗုုဒၶ၏ သာသနာ” ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ျခင္း မဟုုတ္။ “ဗုုဒၶ၏” သာသနာ ဟူသည္ စင္စစ္ သမိုုင္းမရွိ ။ သမိုုင္း မရွိသည့္ ဗုုဒၶ၏ သာသနာ ႏွင့္  ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ တိုု႔ကိုု ဤသိုု႔ ေရာေထြး မွတ္ယူမိေပလိုု႔လည္း ကမာၻေက်ာ္ အၾကမ္းဖက္ ရဟန္းတစ္ဦးသည္ ေမာ္ဒန္ ကမာၻ႔ဗုုဒၶဘာသာေခတ္၏ ေရွးဦးဆံုး တစ္ခ်ိန္တြင္ စံျပနမူနာဆိုုး အျဖစ္ ငါတုုိ႔ သင္ခန္းစာယူစဖြယ္ ေမြးဖြားခဲ့ပါ သတည္း။

ငါတိုု႔သည္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’  ႏွင့္ မူလက်မ္းဂန္လာ ဗုုဒၶ တရားဓမၼ (ဝါ) ပကတိမူလ ဗုုဒၶသာသနာ  ကိုု အေသအခ်ာ ကြဲျပားဖိုု႔ လိုုပါ၏ ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုုေသာ္ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းဟူသည္ သီးသန္႔သီးျခား အုပ္စုတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ လကၡဏာရပ္မ်ား၊ မဟားတရား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ႏွင့္ ၄င္း အၾကမ္းဖက္မႈတိုု႔၏ ဆင္ေျခကိုု လံုုေလာက္မွန္ကန္သည္ ဟုု ဇြတ္အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား၊ တစ္ဖက္သားကိုု သည္းညွင္းမခံႏိုုင္မႈမ်ား ႏွင့္ အတိ ျပည့္ႏွက္လ်က္ ရွိျပီး ပကတိ မူလ ဗုုဒၶသာသနာ (ဝါ) တရားဓမၼ ၏ အစဥ္အလာ (ဝါ) “ဗုုဒၶ၏” သာသနာတြင္ ေဖာ္ျပပါ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း၏ အဂၤါရပ္မ်ား စိုုးစဥ္းမွ်ပင္ မပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ပါတည္း။

စာေပမွတ္တမ္း မေပၚထြန္းေသးခင္ ေခတ္ကာလမ်ား၏ အေၾကာင္းကိုု ေရးသားထားသည့္ မ်ားစြာေသာ သမိုုင္းတိုု႔ နည္းတူပါပဲ၊ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းသည္ သာသနာကိုု စဦးတည္ေထာင္ခဲ့သူ ဗုုဒၶ ကိုုယ္တိုုင္မွ အစျပဳခဲ့ ပါသည္။ ရိုုးရာ အစဥ္အလာမ်ား သာမက သိပၸံနည္းက် သုုေတသန ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားမွ အသိအမွတ္ ျပဳခဲ့သလိုုပင္ “ဗုုဒၶ” ဟူေသာ ဘာသာသာသနာ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးသည္ သမိုုင္းတြင္ အမွန္တကယ္ ထင္ရွားေပၚထြန္းခဲ့ဖူး ပါသည္။

ဒါေပမယ့္လည္း ‘ဗုုဒၶသာသနာ၏ သမိုုင္း’ ဟူသည္ သာသနာကိုု ေရွ႔ဆံုုး တည္ေထာင္သူ ဘုုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ စံဝင္သည့္ အခ်ိန္ကမွ စတင္ခဲ့သည္။ သည္မွာ ငါတုုိ႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိႏိုုင္သည္မွာ ဗုုဒၶဘုုရား မပါေတာ့သည့္ ဗုုဒၶသာသနာ၏ သမိုုင္း ဟူသည္ ဗုုဒၶဘုုရား၏ စိတ္ေတာ္ကိုု ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနျခင္းထက္ ဗုုဒၶဘာသာဝင္တုုိ႔က ကိုုယ့္စိတ္ကိုု ကိုုယ္ျပန္ၾကည့္ေနေသာ ေၾကးမံုုျပင္သာျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ စိတ္မွန္ျပင္တြင္ ေပၚလြင္လာသည့္ ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ဟူေသာ ပံုုရိပ္သည္ တကယ့္ ဗုုဒၶသာသနာ အစစ္အမွန္ မဟုုတ္ ၊ ၾကည့္ေနသူ၏ အတၱပံုုရိပ္သာ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုု ပါတည္း။

တကယ္ေတာ့ “သမိုုင္းရာဇဝင္ႏွင့္ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ ထပ္တူျပဳထားေသာ အတၱပံုုရိပ္” ဆိုုတာ နားလည္ဖိုု႔ မခက္ပါ။ ဗမာဆိုုရင္ ဗုုဒၶဘာသာ ပဲ၊ ရခိုုင္ဆိုုရင္ ဗုုဒၶဘာသာ ပဲ ဟုု ငါတိုု႔ေတြ ဂုုဏ္ယူေျပာဆိုုတတ္ ၾကျခင္းဟာ ခုုနင္က ဆိုုခဲ့တဲ့  ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ ျပန္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေပၚလာတဲ့ အတၱပံုုရိပ္ တစ္ခုု ပါပဲ။ ဤ အရပ္စကားတိုု႔မွလည္း ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ သံသယ ရွိရမည္မွာ ‘ဗမာ ဗုုဒၶဘာသာ’ ဟုု ဆိုုပါလွ်င္ ‘ဗမာ’ ဟူေသာ လူမ်ိဳးႏွင့္ တြဲသျဖင့္သာ ျဖစ္ေပၚခြင့္ရသည့္ ‘ဗုုဒၶဘာသာ’ သည္ ၄င္းလူမ်ိဳး၏ ယဥ္ေက်းမႈ ၊ သမိုုင္း ၊ လူမႈေရး ၊ ေခတ္ကာလ အေျခအေနတိုု႔ ျဖင့္ ေရာေထြးလ်က္ရွိျပီး ဤကဲ့သိုု႔ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးက မိမိ၏ သမိုုင္းေနာက္ခံ ႏွင့္ ယွဥ္တြဲ၍ ေခၚေဝၚ ညႊန္းဆိုုေနေသာ ဗုုဒၶဘာသာသည္ သန္႔စင္သည့္ မူလ ဗုုဒၶဘာသာ အယူအဆကိုု ဘယ္လိုုနည္းနဲ႔မွ ကိုုယ္စားမျပဳႏုုိင္ေၾကာင္းကိုု ျဖစ္ပါ၏ ။

အာရွေတာင္ပိုုင္းက သီရိလကၤာ၊ ဗမာ၊ ထိုုင္းစေသာ ေထရဝါဒ ဗုုဒၶဘာသာ ႏိုုင္ငံမ်ားမွ လူတိုု႔သည္ မိမိတိုု႔၏ အမွတ္လကၡဏာ ကိုု ေထရဝါဒ သမိုုင္း ႏွင့္ တြဲျပီး ျမင္ၾကသလိုု ဂ်ဳး ၊ ခရစ္ယာန္ အစၥလမ္ စေသာ တစ္ဆူတည္းေသာ အဖဘုုရားကိုုသာ ကိုုးကြယ္ယံုုၾကည္သည့္ ဘက္မွ လူတိုု႔သည္လည္း မိမိတိုု႔၏ အမွတ္လကၡဏာကိုု ဘာသာတရား၏ သမိုုင္းႏွင့္ တြဲျပီး ျမင္ၾကပါသည္။

ဒါေပသိ ေအဘရာဟမ္ ကမာၻ႔ ဘာသာတရားၾကီးမ်ားမွ ဘာသာဝင္တိုု႔ အတြက္ သမိုုင္းျဖစ္စဥ္ ဟူသည္ ဘုုရားသခင္၏ အလိုုဆႏၵ အရသာ ျဖစ္ပ်က္ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္ပါ၏ ။ ဘုုရားသခင္၏ ဆႏၵေတာ္ အရ ေရႊ႔လ်ားျဖစ္ပ်က္လာေသာ သမိုုင္းတြင္ မိမိတိုု႔ အေနျဖင့္ တရားေရး ႏွင့္ လူမႈေရး ဆိုုင္ရာ အစီအစဥ္တိုု႔ကိုု ဘုုရားသခင္က မိန္႔ျမြက္ခဲ့ေသာ နဳတ္ခပတ္ေတာ္ အတိုုင္းသာ စီရင္ ပံုုစံခ်သင့္ ေပသည္။ ကမာၻၾကီးတြင္ အေကာင္းဆံုုး လူ႔ေဘာင္ ယဥ္ေက်းမႈ အစီအစဥ္ ဟူသည္မွာ ဘုုရားသခင္က အျပီးသတ္ ေဟာေဖာ္ျမြက္ၾကားခဲ့ျပီး ျဖစ္သည့္ က်မ္းဂန္လာ လူမႈ အစီအရင္ အတိုုင္းသာ ျဖစ္ရပါမည္။ ဘုုရား ေဟာထားျပီးသား အေကာင္းဆံုုး လူမႈ အစီအရင္ကေန ေသြဖီျပီး က်င့္ၾကံတာကိုု မိမိတိုု႔ သမိုုင္းတြင္ အျဖစ္ မခံႏိုုင္ပါ။ 

အဲသလိုု မူလ ဘုုရားက်မ္းဂန္သာ ပဓာန ဟုု တရားေသ မွတ္ယူထားေသာ ဝါဒကိုု အဂၤလိပ္လိုု Fundamentalism ဟုု ေခၚပါသည္။ လက္ရွိ ကမာၻ႔သမိုုင္းတြင္ ပရိုုတက္စတင့္ ခရစ္ယာန္တိုု႔သည္ မူလ ဘုရားက်မ္းဂန္သာ ပဓာနဝါဒကိုု ပထမဆံုုး အၾကီးအက်ယ္ က်င့္သံုုးသူမ်ားျဖစ္ျပီး ေနာက္ပိုုင္း ဒါကိုု အစြန္းေရာက္ အစၥလမ္ ဘာသာဝင္တုုိ႔မွလည္း ယူလာၾကပါသည္။ ဤ ကိစၥမ်ိဳး ၊ ဆိုလိုသည္မွာ တစ္ဆူဘုုရား ဘာသာၾကီးမ်ား၏ လူအခ်ိဳ႔မွ က်င့္သံုးတြင္က်ယ္ ပ်ံ႕ႏွံလာေသာ မူလက်မ္းဂန္သာ ပဓာနဝါဒ (Fundamentalism) တြင္ ငါတိုု႔ အကဲခတ္ သိႏိုင္သည္မွာ  “အရင္းမူလ ဒါကလြဲလိုု႔ ဘာကိုုမွ လက္ခံစရာ မလိုု၊ အားလံုုး ေျမလွန္ေျပာင္းလဲရမည္” ဟုု စိတ္ရွည္သည္းခံမႈ မရွိျခင္း (intolerance) ကိုု ျဖစ္ပါ၏။ 

တစ္နည္းအားျဖင့္ အဖဘုုရား ဘာသာၾကီးတိုု႔ဖက္မွ လူတိုု႔သည္ မိမိတိုု႔၏ လူ႔ေဘာင္ကိုု က်မ္းဂန္ပါ အရင္းမူလ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား ႏွင့္ တည္ေဆာက္ဖိုု႔ လံုုးပမ္းလာၾကေသာ အခါ ျပႆနာေတြ ရန္ပြဲေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ တက္လာပါေတာ့သည္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒါမ်ိဳးကိစၥသည္ ဗုုဒၶဘာသာ ဖက္တြင္ တစ္ဆူဘုရား ဘာသာၾကီးတို႔ ႏွင့္ ေစာက္ထိုုးမိုုးေမွ်ာ္ ျဖစ္ေနပါသည္ ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုုေသာ္ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းတိုု႔တြင္ မိမိတုုိ႔၏ လူ႔ေဘာင္ကိုု က်မ္းဂန္ပါ မူလ အယူအဆတိုု႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ရန္ အတြက္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ျဖစ္ပြားရေသာ စစ္မက္ဟူ၍ မရွိ။ ေမာ္ဒန္ေခတ္တြင္ ျဖစ္ေပၚေနသာ သံဃာတိုု႔၏ အုုတ္ေအာ္ေသာင္းတင္း ရုုန္းရင္းဆန္ခတ္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္လည္း က်မ္းဂန္ပါ မူလ ဓမၼ အယူအဆတိုု႔ ျဖင့္ လူ႔ေဘာင္ကိုု တည္ေဆာက္ရန္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ဟူ၍ စိုုးစဥ္းမွ မပါရွိ။ 

တကယ္ကေတာ့ ပညာဥာဏ္ ၾကီးမားသူ ကြ်န္ေတာ့္ ဗမာမိတ္ေဆြေကာင္း တိုု႔က အစ ဗမာျပည္မွာ ျဖစ္ပြားေနေသာ ဘုုန္းၾကီးဆိုုး ၉၆၉ ျပႆနာတိုု႔ကိုု Buddhist Fundamentalist movement ဟုု ေရာေထြးျပီး ေခၚတတ္ၾကပါသည္။ ဒါမ်ိဳး မွားယြင္းျပီး နာမည္ေပးျခင္းမွာ အမ်ားသူငါသည္ “Fundamentalism ဆိုုလွ်င္ တယူသန္ အစြန္းေရာက္ပဲ” ဟုု ေဝါဟာရ၏ အနက္ အဓိပၸာယ္ ကိုု အေပၚယံ နားလည္မိျခင္းက အေျခခံပါသည္။ ကမာၻေပၚမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့သမွ် အၾကမ္းဖက္ ဗုုဒၶဘာသာ လူပ္ရွားမႈတိုု႔သည္ ဘယ္တုုန္းကမွ မူလ ဗုုဒၶက်မ္းဂန္ပါ ညႊန္ၾကားခ်က္ကို ပဓာန က်င့္သံုုးရန္ ဟူေသာ တယူသန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ (ဝါ) Fundamentalism ကိုု အေျခမခံခဲ့ပါ။ အဲသလုိ အေျခခံခ်င္လို႔လည္း မရပါ။ ဝီရသူဟာ  “မူလ ဗုဒၶက်မ္းဂန္လာ ညႊန္ၾကားခ်က္ ႏွင့္ အညီ ကိုယ္ေတာ္တို႔ ဘုန္းၾကီးေတြ လက္နက္ဝယ္ လူစုျပီး စစ္တပ္ေထာင္ရတယ္” လုိ႔ ဘယ္ေတာ့မွ ေျပာလို႔ မရပါ။ ေရႊတိဂံုုဘုုရား ေပၚမွာ ဂ်ီတူး ဂ်ီသရီး ေမာင္းျပန္ေသနတ္လြယ္ကာ လာဦးခ်ေသာ သံဃာေတာ္ဆိုုတာ ဘယ္လိုုမွ ဗုဒၶဘာသာတြင္ စဥ္းစားလိုု႔ မရပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒါမ်ိဳးကိစၥဟာ တစ္ဖက္က ဘာသာၾကီးတိုု႔တြင္ အေတာ္ကေလးကိုု ျဖစ္ႏိုုင္ပါသည္။ ဥာဏ္ရည္ထက္ျမက္သူ ဓမၼမိတ္ေဆြတုုိ႔ပင္ မ်က္စိလည္ေနေသာ ဤကိစၥသည္ ေရွ႕တြင္ ထင္ရွားကြဲျပား လာပါအံ့။

ငါတိုု႔သည္ မိမိ၏ အတၱပံုုရိပ္ သာ ျဖစ္ေသာ ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ မိမိကိုုယ္ကိုု ျပန္ၾကည့္ေနျခင္းသာ ျဖစ္ေသာ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ၄င္းႏွင့္ယွဥ္တြဲ၍ မိမိကိုုယ္ကိုု ပံုုေဖာ္ျမင္ေယာင္ေနေသာ  ‘ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ဆိုုတာကိုု စူးစမ္းၾကည့္မည္ ဆိုုပါလွ်င္ အလြန္ ထူးဆန္းေလသည္မွာ ၄င္း ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းတြင္ စင္စစ္အားျဖင့္ ဗုုဒၶ မပါရွိပါ။ ဗုုဒၶ အစား ပါဝင္ေနသည့္သူတိုု႔မွာ သာသနာေစာင့္ စစ္ဘုုရင္ မင္းတရားၾကီးေတြ ၊ အာဏာရ ေအာင္ပြဲခံ စစ္ဘုုရင္ မင္းတရားၾကီးေတြက ရဟန္းသံဃာေတြကိုု လႉဒါန္းျပီး အျခား ဘာသာဝင္တိုု႔ကိုု မိစၦာဒိဌိေတြ ဆိုုျပီး ႏွိပ္ကြပ္ေခ်မႈန္း ပစ္လိုက္တာေတြ ၊ ဘုုန္းၾကီးေတြက ပရိတ္ ကမၼဝါေတြ ရြတ္ျပီး သရဲတေစၦေတြကိုု ေမာင္းထုုတ္ေနတာေတြ၊ ျခိမ့္ျခိမ့္သဲသဲ ရဟန္းခံ ရွင္ျပဳ အခမ္းအနားေတြ၊ ဗုုဒၶဘာသာ ဘုုရင္ေတြရဲ႕  အေဖသတ္ ညီအစ္ကိုုသတ္ ေဆြခုုႏွစ္ဆက္ မ်ိဳးခုုႏွစ္ဆက္သတ္ ထီးလုုနန္းလုု အာဏာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ၊ မင္းတရားၾကီးက ဘုုရားေလာင္းဆိုုျပီး ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ သမိုုင္းေရးထိုုးတာေတြ၊ ဒါမွမဟုုတ္လည္း လက္ထက္ေတာ္မွာ ဘုုရားေလာင္း ေပၚတယ္ဆိုုျပီး သေဗၺညဳတ ျမတ္ဗုုဒၶပင္ အေသအခ်ာ မမွန္းႏိုုင္ေသာ ဘုုရားေလာင္းဟာ ေရႊလက္ထက္ေတာ္ၾကီးမွာ ဘုုန္းေတာ္ေၾကာင့္ ေပၚထြန္းလာေပးရ တာေတြ၊ ေရႊေက်ာင္းေရႊနန္း ေျပာင္ေျပာင္ေပမယ့္ ကုုန္းေကာက္စရာ မရွိ မြဲေတေနတဲ့ ျပည္သူေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရး ဆိုုင္ရာ ဖရုုိဖရဲ ျဖစ္မႈ နဲ႔ ရုုပ္ရုုပ္သဲသဲ အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြ ၊ ဘုုန္းကံၾကီးမားသူ စစ္ဗိုုလ္ သူရဲေကာင္းၾကီးမ်ား၊ ပညာရွိ ဝန္မင္းၾကီးမ်ား ႏွင့္ ကိုုရင္ေပါက္စန ကေလးမ်ားကိုု ဘုုန္းမြဲကံမြဲ အရပ္ ျပည္သူလူထုုက ဒူးတုုပ္ကန္ေတာ့ ေနရတာေတြ။


ႏွစ္ဆယ္ရာစု လစ္ဘရယ္ဒႆန ၏ ေကသရာဇာ ျခေသၤ့မင္းၾကီး ကားေပါ့ပါးက အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒီ ဆိုတဲ့ ရဲရဲေတာက္ေတြကို မာန္မဲခဲ့ဖူးသည္မွာ 

“နင္တို႔ သိတဲ့ (အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ ကို ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္ ခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့) မင္းတရားၾကီးေတြရဲ႕ ေတာ္ဝင္ သမိုင္းဆိုတာ တကယ္က တိရစာၦန္ရိုင္းေတြလို ေသြးရူေသြးတန္း သတ္ျဖတ္ေနတဲ့ အာဏာရူးေကာင္ေတြ အေၾကာင္းကို ေရးထားတဲ့ သမိုင္းပါဟဲ့”

လစ္ဘရယ္ ျခေသၤ့ၾကီး ဆိုုခဲ့သလိုု ပါပဲ။ ဗုဒၶသာသာနာ သမိုင္းဆိုတာ ဟာလည္း ေသြးနဲ႔လွ်မ္းလွ်မ္း ၊ စစ္မက္နဲ႔ ျပည့္ျပည့္ ၊ ေပၚတာဆြဲခံရတဲ့ ျပည္သူ႔မ်က္ရည္ေတြ နဲ႔ အိုင္အိုင္။ ဗမာျပည္မွာဆို တစ္တိုင္းျပည္လံုး ၾကိမ္မီးအံုးေအာင္ ရဟန္းရွင္လူေတြကို ထင္သလို သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ အေနာ္ရထာဟာ သူ႔သမိုင္းကို ဘယ္လိုေရးထိုးသလဲဆို  “ယာလက္ျဖင့္ စပါးႏွံကို ေပးအံ့၊ ဗယ္လက္ျဖင့္ ျပည္သူတို႔ က်ခဲ့ရေသာ မ်က္ရည္ကို သုတ္ေပးပါအံ့” တဲ့။ ျပည္သူကို စပါးစိုက္လို႔ မရေအာင္ စစ္ေပၚတာ လုိက္ဆြဲတာဟာ သင္း အေနာ္ရထာ၊ သားသည္မိခင္တိုု႔ က်မ်က္ရည္ မခမ္း ႏို႔စို႔ကေလးပါ မက်န္ လိုက္သတ္တာဟာလည္း သည္အာဏာရူး အေနာ္ရထာ ၊ နာမည္ၾကီးသူေတြ သက္ဆံုုးစီရင္ခံရရင္ ဝိဥာဥ္ေတြ နတ္ျဖစ္ကုန္တယ္ ဆိုျပီး  လူေတြ မအံုၾကြလာေအာင္ လွည့္စားတာဟာလည္း (ေသတာေတာင္ ရိုးရိုးမေသၾကနဲ႔၊ မင္းတရားၾကီးရဲ႕ ေရႊလက္ေတာ္ေၾကာင့္ နင္တိုု႔ ဘဝေျပာင္းရတယ္ဆိုု ပိုေကာင္းတယ္ဟ၊ နတ္ျဖစ္ျပီး ကိုးကြယ္ခံရမွာကိုး) ဗမာ ဗုဒၶသာသနာ သမိုင္းကို ေရးထိုးသူ ေရွ႕ေဆာင္ မင္းတရားၾကီး အေနာ္ရထာ ။

ဗုဒၶသာသနာ သမိုင္းဟူသည္ (တိဗက္ေဒသ ပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ဝိုုက္ေလာက္မွ လြဲ၍) ေယ်ဘုယ်အားျဖင့္ အာဏာရူးသြပ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈတို႔ လႊမ္းမိုးေနျခင္း မွ ေလ်ာ့ပါး လြတ္ကင္းေနသည္ ဟူ၍ မရွိ။ 

ဒါေပမယ့္ ငါတို႔သည္ မူလ က်မ္းဂန္ အစဥ္အလာကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ ဒါေတြနဲ႔ လံုးဝ ကြာျခားေနေသာ အေျခအေန ကို ေတြ႔ရေပမည္။ ဗုဒၶတရားကို မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ မူလ က်မ္းဂန္ အစဥ္အလာ တို႔တြင္ (ဝါ) က်မ္းဂန္ေတြက ညႊန္ျပသြန္သင္သည့္ မူလ ဗုဒၶသာသာနာ အစဥ္အလာ တြင္ သည္းညွင္းမခံျခင္းကို ေဖာ္ျပသည့္ သက္ေသသာဓက ဟူ၍ တစ္ေနရာမွ မရွိ။ အၾကမ္းဖက္မႈကို ျပဳမူရန္ ဆင္ေျခလံုေလာက္ မွန္ကန္ပါသည္ ေထာက္ခံထားသည့္ စာသားဟူ၍ တစ္ေၾကာင္း တစ္ပါဒမွ မရွိ။ ဘုရားတစ္ဆူတည္း၊ က်မ္းဂန္တစ္ဆူတည္း ကို ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာၾကီးေတြက ေျပာတတ္သည့္ ‘တရားေသာ စစ္ၾကီး’  ‘ဘာသာေရး အတြက္ တိုက္ရတဲ့ စစ္ပြဲၾကီး’ ဟူေသာ သေဘာတရားမ်ိဳး ဟူ၍လည္း စိုးစဥ္းမွ မရွိ။ 

ေနာက္ထပ္လည္း အလြန္ထင္ရွားလွသည့္ အခ်က္မွာ အဲသည္ တစ္ဆူတည္း တစ္က်မ္းတည္း ဘာသာၾကီးေတြ၏ ဘုရားသခင္ လို  ― (မဟာယာန ဂိုဏ္းတခ်ိဳ႔၏ ဒႆန ရူေဒါင့္ျဖင့္ ခပ္ဝါးဝါး ျငင္းခံု ေဖာ္ျပခ်က္ တခ်ိဳ႕မွ လြဲ၍) ― ဗုဒၶဘုရားရွင္ ဟူသည္ သမိုင္းတြင္ ဆက္လက္က်န္ရစ္ျပီး လူပ္ရွားစီမံ ေနျခင္း မရွိ။ သည္အခ်က္ကေန ငါတို႔ ကိန္းေသေပါက္ ေျပာႏိုင္သည့္ အခ်က္မွာ ဗုဒၶသာသနာ သမိုင္းတြင္ ေပၚေပါက္လာေသာ အေနာ္ရထာ၊ ရွင္ဓမၼပါလ ၊ ၉၆၉  စသည့္ ယုတ္မာရိုင္းစိုင္းသည့္ ျဖစ္စဥ္တို႔ ဟူသည္ မရွိေတာ့ေသာ ဗုဒၶ ႏွင့္ ဘာမွ မဆိုင္ဘူး ဟူေသာ သေဘာ ပါတည္း။ 

ဗုဒၶ ဘုရားရွင္၏ ဘဝ ျဖစ္ေတာ္စဥ္ ႏွင့္ ဇာတက ဇာတ္လမ္းတို႔သည္ အတိတ္တြင္ ျပီးဆံုးသြားခဲ့ပါျပီ။ အနာဂါတ္မွာ လူ႔ေဘာင္သည္ ဘယ္လိုုမ်ိဳး ဆက္ျဖစ္လိမ့္ မလဲ ဆိုတဲ့ ေဟာကိန္း အတြက္ဆို မူလ က်မ္းဂန္တို႔ ဟာ နဳတ္ဆိတ္ျပီး တိတ္တိတ္ပဲ ေနၾကပါတယ္ ။ မူလက်မ္းဂန္ကိုု ေလ့လာသူ ပညာရွင္တိုု႔ ေကာင္းစြာ ေလ့လာေတြ႔ရွိလာသည္မွာ ဗုဒၶဘုရားရွင္ဟာ အနာဂါတ္ မွာ ဘာေတြ ဆက္ျဖစ္လိမ့္မလဲလို႔ မွန္းဆေန တာမ်ိဳး (speculation) ကို ျပင္းထန္စြာ ကဲ့ရဲ႕ ရူတ္ခ်ပါတယ္ ။ 

[ျဖည့္စြက္။ ။ ပါဠိေတာ္ထဲက ဗုုဒၶဓမၼဟာ တက္ကပ္ဆုတ္ကပ္ ဆိုတဲ့ အနာဂဝံသက်မ္း အယူအဆမ်ိဳးကို လက္မခံပါ။ တက္ကပ္ဆုုတ္ကပ္ ဆိုုတဲ့ ယုုဂဝါဒ (Historicism) ဟာ ဗုုဒၶမူလ က်မ္းဂန္ နဲ႔ လံုုးဝ မကိုုက္ညီတဲ့ ျဗဟၼဏ ဝါဒ - ဗုုဒၶကိုုယ္ေတာ္တိုုင္ သံုုးႏူန္းခဲ့တဲ့ အေခၚအားျဖင့္ “ဘုုန္းၾကီးေတြ လုုပ္စားတဲ့ ဝါဒ” ျဖစ္ပါတယ္။  အဲသည္ ျဗဟၼဏ ယုုဂဝါဒ ဟာ ဖက္ဆစ္ဝါဒ၊ ကြန္ျမဳနစ္ ဝါဒ၊ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒ၊ ခုု ေမာ္ဒန္ ဗမာဘုုန္းၾကီးေတြရဲ႕ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ ဝါဒ စေသာ လံုုးစည္းဝါဒ  (Totalitarianism) အားလံုုးကိုု ေမြးထုုတ္ေပးသူ ပင္ရင္း ေျမြေပြးမိခင္ၾကီး ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ လံုုးစည္းဝါဒေတြ ရဲ႕ သပြတ္အူဟာ ေနာက္ပိုုင္းမွာ ပိုု ရွင္းလင္းလာပါလိမ့္မယ္။ ခုုေနခါမွာေတာ့ ၉၆၉  တိုု႔ ၊ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာတိုု႔ ဆိုုတဲ့ ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ အလြန္ ေကာက္က်စ္ယုုတ္ညံ့လွတဲ့ ျဗဟၼဏဝါဒကိုု ဗုုဒၶဘာသာ အျဖစ္ ေယာင္ေဆာင္ ျဖန္႔ျဖဳးျပီး ဗမာျပည္ကိုု ကြ်န္ဇာတ္စနစ္ ျဖစ္ေအာင္ သြပ္သြင္းေနတာပါလား ဆိုုတာ အက်ဥ္းမွ် သိမွတ္နားလည္ထားရင္ လံုုေလာက္ပါျပီ]

မူလက်မ္းဂန္ေတြ ၏ အာေဘာ္အရ “သံဃာ ဟူေသာ တတိယ ရတနာ” (အဖြဲ႔အစည္း) သည္ ဘုရားရွင္ မ်က္ႏွာလြဲခဲ့ျပီးေနာက္ အႏွစ္ ငါးရာသာ အလြန္ဆံုး တည္တံ့ႏိုင္ပါသည္။ တရားဓမၼဟူေသာ ဒုတိယ ရတနာကေတာ့ ျမတ္ႏိုးက်င့္ၾကံသူ (တစ္ဦးခ်င္း) ရွိေနသေရြ႕ ကာလမေရြး မျပတ္တမ္း တည္ႏိုင္ပါသည္။ 

“သုုဗုုဒၶိ၊ စိုုးစဥ္းမွ်ပင္ တုုန္လႈပ္ျခင္း မျဖစ္ပါလင့္ ။ ငါဘုုရား၏ အဆံုုးအမကိုု က်င့္ၾကံလုုိက္နာသူ (တစ္ဦးခ်င္း) ရွိေနသေရြ႕  ဤေလာကသည္ ရဟႏၲာတိုု႔ ျဖင့္ မဆိတ္”

သုုဘဒ္ရဟန္းကိုု ေဟာၾကားထားခ်က္ မွ ငါတိုု႔ ျပန္ဆင္ျခင္ နားလည္ႏိုုင္သည္မွာ ဓမၼရတနာဟူသည္ ျမတ္ႏိုးက်င့္ၾကံသူႏွင့္ တျခားစီ သီးသန္႔ျဖစ္တည္ေသာ ‘တစ္စံုတစ္ရာ’ မဟုတ္သလို ၊ ျမတ္ႏိုးက်င့္ၾကံသူ မရွိဘဲနဲ႔လည္း ဓမၼရတနာသည္ မျဖစ္တည္ႏိုင္ပါ။ ယုတ္စြအဆံုး ၄င္း သေဘာတရားတိုု႔ကိုု မွတ္တမ္းတင္ ေဖာ္ျပေသာ ပိဋကတ္ က်မ္းဂန္တိုု႔ကိုုလည္း တရားဓမၼ (ဝါ) ဓမၼရတနာ ဟုု မေခၚဆိုုႏိုုင္ပါ။

တဆံုး ထပ္ျမင္ႏိုင္သည့္ သေဘာတရားမွာ မူလ က်မ္းဂန္လာ ဗုဒၶသာသနာ အစဥ္အလာသည္ အနာဂါတ္ကို အေသအခ်ာ တင္ၾကိဳေဟာကိန္းထုတ္ထားသည့္ ဘုရားတစ္ဆူတည္း ၊ က်မ္းဂန္ တစ္ဆူတည္း၊ ကမာၻၾကီး ဆံုးသြားခဲ့ရင္လည္း တစ္ပံုုစံတည္း ဆိုတဲ့ တစ္ဆူတည္း ဘာသာၾကီးေတြလို ဒို႔မ်ားတူယွဥ္သာ အားလံုးအတူ “ရည္စိတ္သန္မွန္းဆလို႔ ျပည္နိဗၺာန္လမ္းဝသို႔  လွမ္းၾကြေရာက္ေလမွာ” ဆိုတဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားတက္ၾကြစရာမ်ဳိးကို လံုု႔ေဆာ္ထားျခင္းမ်ိဳး အလွ်င္း မရွိပါ။ 

ဗုုဒၶဘာသာ ျဖစ္လိုု႔ နတ္ျပည္ နိဗၺာန္ ေသခ်ာေပါက္ ေရာက္ရမည္ ဟူေသာ အာမခံခ်က္ မရွိပါ။ ဘုုရား တရား သံဃာကိုု ကိုုးကြယ္ၾကည္ညိဳလိုု႔ ေနာင္ဘဝတြင္ ငရဲမက်ႏိုုင္ တိရစၦာန္ ဘဝသိုု႔ မက်ေရာက္ႏိုုင္ ၊ ယခုု ဘဝတြင္ ေဘးဆိုုး ၾကမၼာဆိုုးတိုု႔ လြတ္ကင္းလိမ့္မည္ ဟူေသာ အာမခံခ်က္ မရွိပါ။ ဘုုရား သာသနာတြင္ လူဝတ္ေၾကာင္ အမ်ိဳးသမီးထဲက ထိပ္တန္းျဖစ္ေသာ မလႅိကာ မိဖုုရားသည္ ေသေသာအခါ မေကာင္းမႈ တစ္ခုုေၾကာင့္ ငရဲတြင္ ခုုႏွစ္ရက္ခံရပါသည္။ ဘုုရားေဟာ ပိဋကအစံုု ကိုု လက္ရွိ ဘုုရားႏွင့္ အတိတ္ ဘုုရားရွင္ အဆက္ဆက္ တိုု႔၏ သာသနာတြင္ အာဂံုုေဆာင္ႏိုုင္ေသာ ဗုုဒၶ၏  မိတ္ေဆြ ရဟန္းသည္ က်င့္ၾကံအားထုုတ္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ၄င္း၏ ဘဝလားရာမွာ အလြန္ဆိုုးဝါးေနျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဗုုဒၶသည္ မိန္႔ၾကားခဲ့ပါသည္။ ဘုုရားကိုု ၾကည္ညိဳလွေသာ ေမ်ာက္သည္ ၾကည္ညိဳလြန္း၍ ခုုန္ေပါက္ေလရာ  သစ္ပင္ေပၚမွ သတိလက္လြတ္ ျပဳတ္က် သစ္ငုုတ္ဆူး၍ ေသပါသည္။ ဗုုဒၶဘာသာဝင္ တစ္ဦး၏ အနာဂါတ္ဟာ ဘာက်ိန္းေသ ျဖစ္ရမည္ ဟုု ရတနာသံုုးပါးသည္ မဆံုုးျဖတ္ မသတ္မွတ္ႏိုုင္ပါ။ ၄င္း ဗုုဒၶဘာသာဝင္ ကိုုယ္တိုုင္၏ ျပဳမိခဲ့ေသာကံ ေစတနာ အေကာင္းအဆိုုးတုုိ႔ကသာ ဆံုုးျဖတ္ႏိုုင္ပါသည္။

သစၥာေလးပါး၊ ပုုဂၢိဳလ္ သတၱဝါ ငါ ဟူ၍ မရွိျခင္း၊ ပဋိစ သမုုပါဒ၊ တခဏသာ ျဖစ္တည္ႏိုုင္ေသာ ခႏၶာငါးပါးတည္းဟူေသာ အစုုအေဝး၊ ဘယ္အရာမွ ျမဲျမံႏိုုင္ျခင္း မရွိသည့္ သခၤါရသေဘာ တိုု႔သည္ ဥာဏ္ပညာပိုုင္း မွာ တစ္စံုုတစ္ဦးကိုု ေကာင္းမြန္လိမၼာလာေအာင္ ျမွင့္တင္ေပးႏိုုင္သလိုု ဗုုဒၶ တရားဓမၼေတြကိုု အမွန္တကယ္ နားလည္ ရင့္က်က္သူ တစ္စံုုတစ္ဦးဟာ စစ္ဝင္တိုုက္လိမ့္မွာေတာ့ မဟုုတ္ပါ။ ဗုုဒၶဘုုရား မ်က္ကြယ္ျပဳသြားခဲ့ ေပမယ့္လည္း သူဟာ တရားရွိသူရဲ႕  ႏွလံုုးသားထဲမွာ ဆက္လက္ျပီး ကိန္းဝပ္ စံပါယ္ေနဆဲပါပဲ။ 

“လူသား၏ အဆံုုးဟာ ဘာလဲ” ဆိုုတဲ့ အေျဖကိုု ဗုုဒၶတရား ရဲ႕ ရူေဒါင့္ကေန ျမင္ျပီးသူဟာ “ကလဲ့စားေခ်ဖိုု႔၊ ဒဏ္ခတ္ဖိုု႔ ဆိုုတာ ငါ့တာဝန္” ဆိုုတဲ့ စကားမ်ဳိးကိုု ေျပာလိမ့္မွာ မဟုုတ္ပါ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဗုုဒၶ မူလက်မ္းဂန္ရဲ႕  မူလ ဓမၼရူေဒါင့္ကိုု မခ်ိဳးေဖာက္ဘဲ နဲ႔ သည္လိုု စကားမ်ိဳးကိုု ေျပာလိုု႔ မရပါ။

         သည္မွာ ငါတုုိ႔ ေမးရေတာ့မယ့္ အခ်က္ဟာ ကေန႔ ကမာၻမွာ သီရိလကၤာ၊ ဗမာ နဲ႔ ထိုုင္းက သံဃာေတြဟာ ဘာေၾကာင့္မိုု႔လိုု႔ သည္ကေလာက္ေတာင္ ေဒါသအမ်က္ ေခ်ာင္းေခ်ာင္းထြက္ျပီး ေပါက္ကြဲေနကုုန္ၾက ရပါသလဲ။ ဒါမ်ိဳး ကိစၥဟာ အတိတ္မွာေကာ ရွိခဲ့ပါသလား။

         ငါတုုိ႔ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္ မညာၾကပါနဲ႔လား။ သည္ ႏိုုင္ငံေတြရဲ႕  မဟားတရား အၾကမ္းဖက္မႈ ေပါက္ကြဲမႈေတြဟာ ေခတ္တစ္ေခတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လူမႈ စီးပြားေရးဆိုုင္ရာ အေျခအေနေတြ နဲ႔ပဲ သီးသန္႔ ပတ္သက္ပါသည္။ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွေအာင္ ျပင္းထန္တဲ့ သီရိလကၤာ နဲ႔ ဗမာက သံဃာေတြရဲ႕  လူမ်ိဳးဘာသာ မုုန္းတီးေရး လူပ္ရွားမႈေတြဟာ အဲသည္ ႏိုုင္ငံေတြမွာ သီးသန္႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ “သမိုုင္း” အေျခအေနေတြ နဲ႔သာ ပတ္သက္ပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သည္ႏိုုင္ငံက လူေတြရဲ႕  စိတ္မွန္သားျပင္မွာ သီးသန္႔ ေပၚလြင္ေနတဲ့ – မိမိ၏ အတၱနဲ႔လည္း ထပ္တူျပဳထားတဲ့ – မိမိရဲ႕ ျမဲျမံတဲ့ အႏွစ္လကၡဏာ အျဖစ္ မွတ္သားျမင္ေယာင္ေနတဲ့ – သီးသန္႔အုုပ္စုုတစ္စုုရဲ႕  – သမိုုင္း ပံုုရိပ္နဲ႔ဘဲ သက္ဆိုုင္ပါသည္။

ေခတ္တစ္ေခတ္မွာ သီးသန္႔ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ သမိုုင္း အေျခအေနဟာ မူလ က်မ္းဂန္လာ ဗုုဒၶသာသနာ မဟုုတ္ပါ။ ငါတိုု႔ဟာ ခုုျဖစ္ေနတဲ့ အမုုန္းတရား လႈပ္ရွားမႈေတြကိုု သီးသန္႔ “ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းဆိုုးေၾကာင့္” လိုု႔ ေျပာရင္ လံုုးဝေျပာလိုု႔ ရေပမယ့္ “ဗုုဒၶသာသနာ ေၾကာင့္” လိုု႔ေတာ့ ေျပာလိုု႔ မရပါ။

သည္လိုုပါပဲ။ “သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရး” လုုိ႔ သီဟုုိရဟန္းက ျဖစ္ျဖစ္ ၊ ဗမာ ရဟန္းက ျဖစ္ျဖစ္ ေၾကြးေၾကာ္တဲ့ အသံမွာ မူလ  ဗုုဒၶသာသနာ ဗုုဒၶဓမၼ ကိုု ဆိုုလိုုမႈအျဖစ္ အနက္အဓိပၺာယ္ ဘယ္လိုုနည္းနဲ႔မွ မထြက္ႏိုုင္ပါ။ “သာသနာ့ ပါလ” ၊  “ဝံသ ပါလ” စတဲ့ အသံေတြဟာ  သီးသန္႔ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းတစ္ခုု (ဝါ) သီးသန္႔ သမိုုင္းဆိုုး တစ္ခုုကိုု ေစာင့္ေရွာက္လိုုတဲ့ အသံအျဖစ္သာ ပညာရွိသူ၏  နားေသာတတြင္ ဆင္ျခင္သျဖင့္ ခတ္ထင္ ေပၚလြင္လာပါသည္။

ဆရာေတာ္ဘုုရားၾကီး ဦးဝိစိတၱသာရာ ဘိဝံသက သူ႔ရဲ႕  မဟာဗုုဒၶဝင္ က်မ္းစာ နိဒါန္းမွာ ဆိုုျမြက္ဖူးတာက ‘စိန္’ ဆိုုတဲ့ အသံဟာ အတုုကိုု ေျပာေနတာလား၊ အစစ္ကိုု ေျပာေနတာလား ဆိုုတာကိုု တရားဓမၼ ရဲ႕  အဓိပၺာယ္ကိုု ရင့္က်က္နားလည္သူ ဟာ ေကာင္းစြာခြဲျခား ႏိုုင္ပါသတဲ့။ အဲသလိုု ပါပဲ ၊ ဝံသ မ်ိဳးေစာင့္ဘုန္းၾကီးေတြက ပါလ-ေစာင့္ေရွာက္မႈ ျပဳဖိုု႔ရန္ လိုုတဲ့ ‘ဗုုဒၶသာသနာ’ လိုု႔ ေျပာရင္ အဲဒါဟာ မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီးက သီးသန္႔ ျမင္ေယာင္ေနတဲ့ သီးသန္႔ သာသနာ သမိုုင္း တစ္ခုု (ဝါ) ၄င္း မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီး ရဲ႕  အတၱပံုုရိပ္ – သီးသန္႔ သမိုုင္းတစ္ခုုကိုု မိမိကိုုယ္ကိုုႏွင့္ ထပ္တူျပဳျပီး ျမင္ေယာင္ေနေသာ အာရုုံကိုု ဆိုုလိုုေသာ အနက္ အျဖစ္သာ –  ပညာရွိသူ၏ နားတြင္ ၾကားထင္ပါသည္ ။ မ်ိဳးေစာင့္ဘုုန္းၾကီး နဲ႔ ႏွီးႏြယ္တဲ့ သီးသန္႔ လူမ်ိဳးတစ္စုုရဲ႕  သမိုုင္း၊ အထူးသျဖင့္ ၄င္းလူမ်ိဳး၏ “ဘုုန္းလက္ရုုံး” သမိုုင္း တစ္ခုုကိုု စြဲေနတဲ့ အတၱပံုုရိပ္ (Historicism) သည္ မည္သည့္ သမိုုင္းႏွင့္မွ ပတ္သက္ျခင္း မရွိေသာ၊ မည္သည့္ ဘုုန္းလက္ရုုံးကုုိ မဆိုု ရူတ္ခ်ေသာ မူလ ဗုုဒၶသာသနာ အစဥ္အလာ (Tradition) နဲ႔ ဘာမွ မဆိုုင္ပါ။ 

“စစ္ပြဲတစ္ေထာင္ ေအာင္ႏိုုင္ေပမယ့္လည္း ေအာင္ျခင္း မမည္။ မိမိကိုုယ္ကိုု ေအာင္ႏိုုင္ျခင္းသာ ျမတ္ေသာ ေအာင္ျမင္ျခင္း ေပတည္း ။ ဤသိုု႔ေအာင္ႏိုုင္ျခင္းကိုု နတ္ ႏွင့္ ဘီလူးသည္ပင္ မလုုယက္ႏိုုင္”   ဓမၼပဒ၊ တစ္ေထာင္အစုု’

သာသနာအတြက္ တိုုက္ရမယ့္ စစ္ပြဲဆိုုတာ တစ္ပါးသူကိုု လုုယက္ျပီး ေအာင္ျမင္တဲ့ စစ္ပြဲမဟုုတ္။ တစ္ပါးသူက ျပန္လုုမွာကိုုလည္း စိုုးရိမ္ေနရတဲ့ စစ္ပြဲမဟုုတ္။ မိမိ၏ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ေမာဟကိုု ႏွိမ္နင္းႏိုုင္ဖိုု႔ မိမိအတြင္းမွာသာ ၾကိဳးစားရတဲ့ အဇၥ်တၱ ရဏ၊ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ခင္းတဲ့စစ္၊ ျပန္ဆံုုးရူံးရမွာကိုု ေၾကာင့္ၾကစိုုးရိမ္ဖြယ္ မလိုုတဲ့ ေအာင္ပြဲ။

ဒါေပမယ့္လည္း “စိန္” ဆိုုတာကိုု ၾကားရင္ လူေတြဟာ တန္ဖိုုးၾကီးတဲ့ စိန္အစစ္ကိုု ေျပးျမင္တတ္ၾကသလိုု “သာသနာ” လိုု႔ ၾကားရင္ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ဟာ တန္ဖိုုးၾကီးမားတဲ့ သာသနာ အစစ္လိုု႔ ေျပးျမင္တတ္ၾကပါတယ္။ “သာသနာကိုု ေစာင့္ေရွာက္စိုု႔” ဆိုုတာဟာ တကယ္ေတာ့ သည္ဘုုန္းၾကီးေတြဟာ သူတိုု႔ရဲ႕  စိတၱဖန္သားျပင္ မွာ ေပၚလြင္လာတဲ့ အတၱပံုုရိပ္ ၊ သူတိုု႔ ျမင္ေယာင္စြဲေနတဲ့ အာဏာလက္ရုုံး ပံုုရိပ္ကိုု ေစာင့္ေရွာက္ဖိုု႔ ငါတိုု႔ကိုု လာလိမ္ေနတာပါ။ ဘုုန္းၾကီးရဲ႕  စိတ္မွာ စြဲကပ္ေနတဲ့ တေစၦသာသနာ ဟာ စစ္ပြဲၾကီးေတြ၊ စစ္အာဏာရွင္ ၾကီးေတြ ၊ စစ္သူရဲေကာင္းၾကီးေတြ၊ လူစြန္႔စားၾကီးေတြ၊ နန္းေတာ္ၾကီးေတြ၊ ေစတီၾကီးေတြ၊ ေက်ာင္းၾကီးေတြ၊ ကိုုယ္ေတာ္ၾကီးေတြ၊ က်မ္းစာအုုပ္ၾကီးေတြ၊ တရားေဟာ ပလႅင္ၾကီးေတြ၊ ယပ္ေတာင္ၾကီးေတြ၊ ေရႊထီးၾကီး ေတြ နဲ႔ မီးလွ်ံဟုုန္းဟုုန္း ေတာက္ေလာင္ေနပါတယ္။

အင္း၊ သည္မွာ ငါတုုိ႔ တရား သံေဝဂ ယူစရာ ရွိလာပါျပီ။ ‘စစ္ပြဲ’ ဟာ သူ႔ဟာသူ ေနရင္ စစ္ပြဲ၊ ‘ေစတီ’ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ ေစတီ၊ ‘ေက်ာင္း’ ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ ေက်ာင္း၊ ‘သာသနာ’ ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ သာသနာ၊ ‘တရားေဟာ ပလႅင္’ ဟာ သူ႔ဟာသူေနရင္ တရားေဟာ ပလႅင္။ ဘာလိုု႔ ဘုုန္းၾကီးရဲ႕  အတၱစိတ္မွန္ျပင္မွာ စစ္ပြဲၾကီး၊ ေစတီၾကီး၊ ေက်ာင္းၾကီး၊ သာသနာၾကီး၊ တရားေဟာ ပလႅင္ၾကီး စသျဖင့္ ေပၚလြင္လာရပါသလဲ။ အရွိကိုု အရွိအတိုုင္း၊ ျဖစ္စဥ္ကိုု ျဖစ္စဥ္အတိုုင္း ရူျမင္သံုုးသပ္ဖိုု႔ ဆံုုးမတဲ့ မူလ ဗုုဒၶ အဆံုုးအမဟာ အဲသလိုု ‘ေရႊ’ ‘ေတာ္’ ‘ၾကီး’ လုုပ္ေနတာမ်ိဳးကိုု အျပီးအျပတ္ ရူံ႕ခ်ကဲ့ရဲ႔ ပါလ်က္နဲ႔ ဗမာ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္းဟာ ‘ေရႊဗမာ’ ၊ ကြ်န္ျဖစ္ရတာေတာင္မွ ‘ကြ်န္ေတာ္’ ၊ တပ္မေတာ္ေတာင္မွ မေက်နပ္ႏိုုင္ ‘တပ္မေတာ္ၾကီး’ စသျဖင့္ အလြန္တရာ ၾကီးမားေသာ မီးလွ်ံ အတၱပံုုရိပ္ေတြ ဖံုုးလႊမ္းေနရပါသလဲ။ 

တကယ္ေတာ့ ငါတုု႔ိ ‘ဗမာ ဗုုဒၶသာသနာ သမိုုင္း’ ဟာ သက်သီဟ သိဒၶတၱေဂါတမ ရဲ႕  သာသနာ မျဖစ္ခဲ့ပါ။ ျဖစ္ခ်င္းျဖစ္ရင္ အေရြးေကာက္ခံ ‘ေတာ္’ ျဖစ္ရတာကိုု အာသာငမ္းငမ္း တပ္မက္မေျပတဲ့ ေဒဝဒတၱ ရဲ႕  အေမြခံမ်ိဳးဆက္ သမိုုင္းပါ။ ေဒဝဒတၱ ရဲ႕  အေရြးခ်ယ္ခံ လူစြမ္းေကာင္း ဝါဒကိုု သေဘာက်တဲ့ လူစြမ္းေကာင္း သာသနာ့သမိုုင္းပါ။ လူမ်ိဳးစုုတစ္စုု ရဲ႕  ‘အုုပ္စုု အတၱပံုုရိပ္’ ကိုု ဗုုဒၶသာသနာဆိုုျပီး မွားယြင္းစြာ မာန္ဝင့္ၾကြားေနတဲ့ သမိုုင္း ျဖစ္ရပ္ကေလး တစ္ခုုရယ္ပါ။

ကြ်န္ေတာ္ဟာ ၉၆၉ ဆိုုတာ မိစၦာဝါဒ ၊ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒ ဆိုုတာ ႏိုုင္ငံကိုု ဖြတ္ေၾကာျပာစုု ခရုုဆံကြ်တ္ ဘဝက မတက္ႏိုုင္ေစမယ့္ ဝါဒ ဆိုုတာကိုု အၾကိမ္ၾကိမ္ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒ ၊ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ ဝါဒ စေသာ လံုုးစည္းဝါဒ တိုု႔၏ ဆိုုးဝါးပံုု မ်ိဳးစံုု ကေတာ့ ကမာၻ႔ စာေကာင္းေပေကာင္းေတြမွာ အခိုုင္အခန္႔ မွတ္တမ္းတင္ထားျပီး ျဖစ္ပါသည္။ သည္ေနရာမွာ ကမာၻ႔စာေပမွာ အထင္အရွား မျဖစ္ေသးတဲ့ “၉၆၉ ဆိုုတာ ဘုုရားဂုုဏ္ေတာ္ ၊ တရားဂုုဏ္ေတာ္ေတြကိုု အမွတ္သညာ ျပဳတာပဲဟာ၊ ဒါဟာ ေကာင္းပါတယ္” ဟုု လူအမ်ားပင္ ခပ္ရိုုးရိုုးေတြးမိမည့္ ကိစၥကိုု သံသယကင္းေစရန္ ကြ်န္ေတာ္ ေျဖရွင္း ျပပါေတာ့မည္။

ဟုုတ္ကဲ့ ၊ ကြ်န္ေတာ္ေျပာမယ့္ အေျဖက ထူးထူးျခားျခား မဟုုတ္ပါဘူး ။ ခုုနင္က ေျပာခဲ့တဲ့ ဘုုန္းၾကီး နဲ႔ ဗမာအမ်ားမွာ ရိုုက္ခတ္ထင္ဟပ္ ေနတဲ့ အတၱစိတ္မွန္ျပင္က ေက်ာင္းၾကီး၊ က်မ္းၾကီး ၊ တရားေဟာ ပလႅင္ၾကီး ၊ သာသနာၾကီး၊ လူစြမ္းေကာင္းၾကီး ကိစၥပါပဲ။ သည္ အေျဖကိုု အမ်ား နားလည္ဖိုု႔ရန္ ကြ်န္ေတာ့္ကိုု တန္ျပန္ျငင္းခံုုမယ့္ ‘ကိုုေဆြ’ ဆိုုတဲ့ စိတ္ကူး ယွဥ္ျပိဳင္ဖက္ကိုု ဖန္ဆင္းျပီး ေဆြးေႏြးပါ့မယ္။

ကိုုေဆြ (မဟာယာန ဗုုဒၶဘာသာ၊ ဘုုရားေလာင္း ဆုုပန္၍ ဘုုရားျဖစ္ေအာင္ က်င့္ၾကံေနသူ) ။ ။

ကိုုညိဳထြန္းေရ၊ ကြ်န္ေတာ္ အသက္ရလာတဲ့ အခါမွာ ကြ်န္ေတာ္ ေတြ႔ၾကံဳမွတ္သား မိသေလာက္ ဗုုဒၶဘာသာ ဝါဒေတြ အေပၚ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ကိုု နဲနဲေလာက္ ေျပာမယ္ဗ်ာ။

ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့

ေဆြ။ ေျပာခ်င္တဲ့ ဝါဒက ေလးခုုဗ်။ ရွင္ ဥကၠဌ ရဲ႕ လူေသလူျဖစ္ ၊ ရွင္မိုးျပာရဲ႕ ပစၥဳပၸန္ ကမၼဝါဒ၊ ဝီရသူ ရဲ႕  ၉၆၉  နဲ႔ က်ဳပ္ကိုုယ္တိုုင္ရဲ႕  မဟာယာန ေဗာဓိသတၱ ဘုုရားေလာင္းက်င့္စဥ္ပဲ ဆုုိပါေတာ့။

ထြန္း။ ဘယ္လိုုတုုန္းဗ်

ေဆြ။ ရွင္ ဥကၠဌ ရဲ႕ လူေသလူျဖစ္ကို က်ဳပ္ လက္မခံပါဘူး။ ရွင္မိုးျပာရဲ႕ ပစၥဳပၸန္ ကမၼဝါဒကို “လြတ္ေျမာက္ရန္လမ္း ေဗဒ” (soteriology) သေဘာ အေနနဲ႔က က်ဳပ္ လက္မခံပါဘူး၊ ဒါေပမယ့္ သူ႔ကို ဗုဒၶ ဒႆနလမ္းသစ္ တစ္ခုကို ေဖာက္ထြင္းႏိုင္တဲ့လူ အေနနဲ႔ က်ဳပ္ ေလးစားပါတယ္။ ဝီရသူရဲ႕  ၉၆၉ ကေတာ့ သူမ်ား ဘာသာဝင္ေတြကို ေဘးဥပဒ္ ျဖစ္ေစ၊ တိုင္းျပည္ ဆူပူေစတဲ့  ဘုုန္းၾကီးလုပ္စား ဝါဒ မို႔လို႔ ေသာက္ျမင္ကပ္ ပါတယ္။ 

ထြန္း။ ကိုုေဆြရဲ႕  မဟာယာန ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္က် ေတာ့ေကာ

ေဆြ ။ ဘုရားျဖစ္ဖို႔ မဟာယာန လမ္းစဥ္ကေတာ့ က်ဳပ္သီးသန္႔ ယံုၾကည္လို႔ မိရိုးဖလာ ကိုးကြယ္ခဲ့တဲ့ ေထရဝါဒကို ပစ္ျပီးေတာ့ကို က်ဳပ္ဘာသာ သီးသန္႔ခြဲထြက္ က်င့္ၾကံတာပဲ။ မွန္ခ်င္ရင္မွန္မယ္ ၊ မွားခ်င္ရင္မွားမယ္ ။ ကိုုညိဳထြန္း ေျပာသလိုုေပါ့ ။ လူေတြမွာ သူ သန္ရာသန္ရာ သီးျခား အေတြးအေခၚေလးေတြဟာ သူတို႔တေတြရဲ႕ သီးသန္႔ ဘဝအေတြအၾကံဳေတြ၊ သီးသန္႔ သမိုင္းေနာက္ခံေတြေပၚ မူတည္ျပီး ျဖစ္ေပၚလာရတာပါ။

ထြန္း။ ဒါေပမယ့္ ဘုုရားျဖစ္ဖုုိ႔ က်င့္စဥ္ဆိုုတာ “အေလာင္းေတာ္ျမတ္ ေဗာဓိသတ္ၾကီး” ဆိုုျပီး သူမ်ားထက္ အထူးအျခား ျဖစ္ခ်င္ေနတဲ့ ေလာဘ မဟုုတ္ေပလား။ 

ေဆြ။ အင္း၊ သည္ေမးခြန္းမ်ိဳးကိုု ဦးဝိစိတၱ ရဲ႕  မင္းကြန္း မဟာ ဗုုဒၶဝင္မွာ ေျဖထားတာကိုု က်ဳပ္ေတြ႔ဖူးပါရဲ႕ ။ သိပ္ေတာ့ ဘဝင္မက်ပါဘူး။ ဆရာေတာ္ဘုုရားၾကီး က ဘုုရားျဖစ္ခ်င္တာကိုု ေလာဘလိုု႔ မေခၚထိုုက္၊ ဆႏၵလိုု႔ ေခၚအပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုုရားျဖစ္ခ်င္တာဟာ အျပစ္မျဖစ္လိုု႔ ရုုိးရိုုးပဲ ေျဖထားပါတယ္။

ထြန္း။ ကိုုေဆြ႔ အတြက္ကေရာ

ေဆြ။ က်ဳပ္စဥ္းစား မိသေလာက္ေတာ့ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ဆိုုတာ အျမတ္ဆံုး က်င့္စဥ္ကို လိုက္စားတာပါ ( =၉၆၉ ဆိုုတာ အျမတ္ဆံုုးကိုု ကိုုးကြယ္တာပါ) ။ အျမတ္ဆံုး က်င့္စဥ္ကို ကိုယ့္ဘာသာ ယံုၾကည္အားသန္လို႔ လိုက္စားခ်င္တာေတာင္မွ သူမ်ားထက္ အသာအျမတ္ၾကီး (အေလာင္းေတာ္ျမတ္ ေဗာဓိသတ္ၾကီး) လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုျပီး စြတ္စြဲတယ္ဆိုရင္ စြတ္စြဲတဲ့လူရဲ႕ အျမင္သက္သက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရဟႏၲာ က်င့္စဥ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါေတြဟာ ကုုသိုုလ္လုုပ္တာပဲဗ်ိဳ႕ ။ ကုုသိုုလ္လုုပ္ရင္ ကုုသိုုလ္ရတာ ပါပဲ။ က်ဳပ္ကေတာ့ ပိုုေကာင္းတဲ့ ကုုသိုုလ္ကိုု လိုုခ်င္တာေပါ့ေလ။ ေလာဘလိုု႔ စြပ္စြဲလည္း အစြပ္စြဲ ခံလိုုက္ပါ့မယ္။ ကိုုယ့္ယံုုၾကည္မႈ နဲ႔ ကိုုယ္ပါပဲ။

ထြန္း။ ကိုုေဆြက ဘုုရားေလာင္း ဆိုုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ဥာဏ္စမ္း တစ္ခုု ေမးမယ္ဗ်ာ။

ေဆြ။ ေမးပါ ေမးပါ။ 

ထြန္း။ ‘သံေယာဇန’ ဆိုုတာ ဘာလဲဗ်။ 

ေဆြ။ သံေယာဇန ဆိုုတာ ၾကိဳး ၊ ခ်ည္ေႏွာင္ထားတဲ့ၾကိဳး၊ တြဲထားတဲ့ၾကိဳး၊ အက်ဥ္းခတ္ထားတဲ့ ၾကိဳး ။ ဗမာစကား သံေယာဇဥ္ ဆိုုတာ အဲသည္က လာတာပါပဲ။ ေမးခြန္းက ဒါပဲလား။

ထြန္း။ အေျဖ ဟုုတ္ပါတယ္။ ကဲ ေမးခြန္း အစစ္လာပါျပီ။ ‘ၾကိဳး’ နဲ႔  ‘ၾကိဳးက တြဲထားတဲ့ အရာ’ တူပါသလား။

ေဆြ ။ အတူတူလိုု႔ က်ဳပ္က ယူခ်င္ပါတယ္။ ႏြားတစ္ေကာင္ ကိုု နဖားၾကိဳးထိုုးတဲ့အခါ ‘ၾကိဳး’ နဲ႔ ‘ႏြား’ဟာ ‘နဖားၾကိဳး အထိုုးခံရေသာ ႏြား’ ဆိုုျပီး တစ္ခုုတည္း အျဖစ္ ေပါင္းသြားတယ္ေလ။ ဒါမ်ိဳး ပုုစၦာဟာ က်ဳပ္တိုု႔ မဟာယာနေတြ အဖိုု႔ အေျဖသိဖိုု႔ သိပ္လြယ္ပါတယ္။ 


“တရားဓမၼ အားလံုုးဟာ တစ္ခုုတည္းပါပဲ ၊  အဲသည္ တစ္ခုုဟာလည္း သုုညတာ ပါပဲ”

ထြန္း။ အေျဖေကာင္း တစ္ခုုပါ ၊ ကိုုေဆြ ။ ေဆာင္ပုုဒ္ကေလး အတြက္လည္း သာဓုုပါ။

ေဆြ။ ႏိုု႔ ၊ ခင္ဗ်ားက်ေတာ့ေကာ။ ေထရဝါဒဘက္က အေျဖကေလးလဲ ၾကည့္ခ်င္စမ္းတယ္ဗ်ာ။ 

ထြန္း။ လွည္းတစ္ရွင္းမွာ ႏြား အျဖဴ နဲ႔ ႏြားအနက္ တစ္ေကာင္စီကိုု ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး တစ္ခုုတည္းနဲ႔ တြဲထားပါတယ္။ ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး နဲ႔ ႏြားေတြ တစ္ခုုတည္းလား။ သတ္သတ္လား။

ေဆြ။ သတ္သတ္ပါ။

ထြန္း။ အဲသည္လွည္းမွာ “ႏြားအျဖဴသည္ ႏြားအနက္၏ ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္။ ႏြားအနက္သည္ ႏြားအျဖဳ၏ ႏြားထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္”  လိုု႔ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ႏိုုင္ပါ့မလား

ေဆြ။ မမွန္ပါ။

ထြန္း။ သည္လိုုပါပဲ၊ “မ်က္စိသည္ ရူပါရုုံ အဆင္း ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳးျဖစ္သည္။ ရူပါရုုံ အဆင္းသည္ မ်က္စိ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လုုိ႔ ေျပာရင္မွန္ပါ သလား။

ေဆြ။ မမွန္ပါ။ 

ထြန္း။ 

“နားသည္ ေသာတာရုုံ အသံ ၏ …
 ႏွာေခါင္းသည္ ဂႏၶာရုုံ အနံ႔၏ …
 လွ်ာသည္ ရသာရုုံ အရသာ၏…
 ကိုုယ္သည္ ေဖာဌဗၺာရုုံ အထိအေတြ႔ ၏… 
 စိတ္သည္ မေနာအာရုုံ စိတ္ျဖစ္စဥ္တိုု႔၏…ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။

ေဆြ။ မမွန္ပါ

ထြန္း။ စိတ္ သည္ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ကိုု အမြန္အျမတ္ အျဖစ္ယူေသာ စိတ္ျဖစ္စဥ္ ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။

ေဆြ။ မမွန္ပါ

ထြန္း။ “စိတ္ေကာင္းစိတ္ျမတ္သည္ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ကိုု အမြန္အျမတ္ အျဖစ္ယူေသာ စိတ္ျဖစ္စဥ္ ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။ (ႏြားအျဖဴ)

ေဆြ။ မမွန္ပါ

ထြန္း။ “စိတ္ဆိုုးစိတ္ယုုတ္သည္ ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ကိုု အမြန္အျမတ္ အျဖစ္ယူေသာ စိတ္ျဖစ္စဥ္ ၏ ထမ္းပိုုးၾကိဳး ျဖစ္သည္” လိုု႔ ေျပာရင္ မွန္ပါသလား။ (ႏြားအနက္)

ေဆြ။ မမွန္ပါ

ထြန္း။ ဒါဆိုု ဘယ္ဟာက ထမ္းပိုုးၾကိဳးလဲ။

ေဆြ။ အင္း…

ထြန္း။ ထမ္းပိုုးၾကိဳးက ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘပါ။

ေဆြ။ အင္း..

ထြန္း။ မ်က္စိ နဲ႔ အဆင္း သည္ႏွစ္ခုု သက္သက္နဲ႔ေတာ့ ကုုသိုုလ္ ၊ အကုုသိုုလ္ မကြဲျပားပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မ်က္စိ နဲ႔  ရူပါရုုံကိုု အမွီျပဳျပီး ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘေၾကာင့္ ကုုသိုုလ္ အကုုသိုုလ္ရယ္လိုု႔ ကြဲျပား ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ရူပါရုုံ နဲ႔ မ်က္စိကိုု တြဲဆက္ထားတဲ့ သတၱိ (ဝါ) ၾကိဳးဟာ အဲသည္ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘပါ။

ေဆြ။ ဟုုတ္ပါတယ္။ အမွတ္ လကၡဏာေတြ အာရုုံမွာ ေပၚလာတာ သက္သက္ နဲ႔ေတာ့ ကုုသိုုလ္ အကုုသိုုလ္ မျဖစ္ပါ။ ကိုုညိဳထြန္း ဆိုုလိုုတာ ကြ်န္ေတာ္ သေဘာက်ပါတယ္။ အျမတ္ဆံုုး ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ဆိုုတာကိုု သိမိတဲ့ အာရုုံသက္သက္ နဲ႔ေတာ့ စိတ္ဆိုုးစိတ္ယုုတ္ ျဖစ္သြားတာ မဟုုတ္ပါ။ ‘အျမတ္ဆံုုး’ ဆိုုတာကိုု ခြတြယ္မိတဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘက ျပႆနာ ပါပဲ။ 

ဒါဟာ တယ္လည္း ေၾကာက္စရာ ေကာင္းတဲ့ ကိစၥပါေပလား။ ကုုသိုု္လ္ရစရာ ရွိတဲ့ အျမတ္ဆံုုး ဘုုရားေလာင္း က်င့္စဥ္ဆိုုတဲ့ အမွတ္ လကၡဏာေတြဟာ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘဆိုုတဲ့ အုုပ္စီးမႈေတြကိုု သြားဖက္မိရင္ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ အကုုသိုုလ္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။

ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့ ‘ဘုုရား၊ တရား၊ သံဃာ’ ကိုု ကိုုးကြယ္မႈ ဆိုုတာဟာလည္း သံေယာဇန ထမ္းပိုုးၾကိဳးျဖစ္တဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘ အုုပ္စီးမႈေတြေပၚ အမွီျပဳမိရင္ ၾကီးမားေလးလံတဲ့ အကုုသိုုလ္ေတြ ေပၚထြန္းလာဖိုု႔ အမွတ္လကၡဏာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

ေဆြ။ ဟုုတ္ပါရဲ႕ ။ သီရိလကၤာ၊ ဗမာ၊ ထိုုင္းတုုိ႔မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ‘အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ’ ပုုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ဒါကိုု နားမလည္ထားၾက ပါလား။

        “ဘုုရား တရား သံဃာ ဟူေသာ အမွတ္လကၡဏာတိုု႔ သက္သက္သည္ ကုုသိုုလ္ကိုု လည္းေကာင္း၊ အကုုသိုုလ္ကိုု လည္းေကာင္း မျဖစ္ထြန္းေစ ႏိုုင္ပါ ၊ ဆႏၵ ႏွင့္ ေလာဘတိုု႔ကသာ ကံကိုု ဆံုုးျဖတ္ေပးႏိုုင္ ပါသည္ ” 

        “ဘာသာဝင္ တစ္စုု၏ အုုပ္စုုအတၱ၊ အုုပ္စုုဆႏၵ၊ အုုပ္စုုေလာဘ ႏွင့္ အုုပ္စုုမာန္ကိုု ဗဟိုုျပဳ ေဖာ္ေဆာင္ထားသည့္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈတိုု႔သည္  လႈပ္ရွားသူတိုု႔အား အကုုသိုုလ္ တရားတိုု႔ကိုု ျဖစ္ထြန္းေစ စျမဲ ေပတည္း ”

          “လူမ်ိဳးအုုပ္စုု တစ္စုု၏ အုုပ္စုုအတၱ၊ အုုပ္စုုဆႏၵ၊ အုုပ္စုုေလာဘ ႏွင့္ အုုပ္စုုမာန္ကိုု ဗဟိုုျပဳ ေဖာ္ေဆာင္ထားသည့္ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာ လႈပ္ရွားမႈတိုု႔သည္ လႈပ္ရွားသူတိုု႔ အား အကုုသိုုလ္ ျဖစ္ထြန္းေစ စျမဲ ေပတည္း”

ထြန္း။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ေနာက္တစ္မ်ိဳး လုုိက္ရြတ္မယ္ဗ်။
        
       “ ဆႏၵ၊ေလာဘတည္းဟူေသာ အတၱ အုုပ္စီးမႈက လႊမ္းမိုုးသျဖင့္ မိုုက္ရူးရဲ အသက္ အေသခံ စြန္႔လႊတ္ေသာ စစ္သားတိုု႔ ဟူသည္ သူေတာ္ေကာင္း မဟုုတ္ပါ”

       “ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔ စစ္သားသည္ ဘုုရားေလာင္း မဟုုတ္ပါ။ ၄င္း စစ္သား၏ အာရုုံတြင္ ထင္ေပၚသည့္ ‘တုုိင္းျပည္ အတြက္ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔သည့္ ငါ’ ဆိုုသည္မွာ စစ္သားသည္ ၄င္း၏ အတၱပံုုရိပ္ကိုု မွန္ဘီလူးျဖင့္ ပံုုၾကီးခ်ဲ႔ျပီး ၾကည့္ျမင္ေနေသာ အတၱပံုုရိပ္ အၾကီးစားသာ ျဖစ္ပါသည္”

ေဆြ။ ေထရဝါဒဘက္ က ခင္ဗ်ား သီအိုုရီက တယ္လည္း ဟုုတ္ပါလား။ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔တယ္ ဆိုုတာ အဆင္ျခင္ဥာဏ္ မရွိရင္ အၾကီးဆံုုး အတၱပံုုရိပ္ၾကမ္းၾကီး။ သည္ ပံုုရိပ္ၾကမ္းၾကီးဟာလည္း အုုပ္စီးလိုုတဲ့ ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘကိုု အေျခခံထားတာ ပါပဲ။ ကိုုယ္က်ိဳးစြန္႔လိုု႔ စစ္ထဲဝင္တယ္ ဆိုုတဲ့ က်ဳပ္တိုု႔ စစ္ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ အဘေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ အုုပ္စီးခ်င္ ၊ ဆႏၵ ေလာဘၾကီးလာ
လိုုက္ေပသလဲ။

ထြန္း။ မဟာယာန လမ္းၾကီးကိုုေလွ်ာက္၊ မဟာယာဥ္ၾကီး စီးလိုု႔ ဘုုရားဆုုၾကီး ပန္တယ္ဆိုုတဲ့ လူကေရာ

ေဆြ။ က်ဳပ္မျငင္းပါဘူး ။ ဒါဟာ က်ဳပ္ရဲ႕  အၾကီးမားဆံုုး အတၱပံုုရိပ္ၾကီး ျဖစ္ႏိုုင္ပါတယ္။

ထြန္း။ ဘုုရားဆုုပန္တာ အကုုသိုုလ္ နဲ႔ ကုုသိုုလ္ ဘယ္ဟာ ပိုုမ်ားသလဲ။

ေဆြ။ အင္း၊ ေထရဝါဒ ဘာသာစြဲ ရိုုးရာစြဲေတြနဲ႔ ျငင္းခံုုရင္ ေဒါသေတြ အလိပ္လိုုက္ တက္လာတဲ့ က်ဳပ္အဖိုု႔ေတာ့ ခုုခ်ိန္ထိ အကုုသိုုလ္ ပိုုမ်ားေနတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။

ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့ ၊ ပဌာန္းမွာ ဒါကိုု “အကုသလာ ဓေမၼာ ကုလသ ဓမၼႆ အာရမၸဏ ပစၥေယန ပစၥေယာ” လိုု႔ ဆိုုထားပါတယ္။ အဓိပၺာယ္က

“အကုသိုလ္ တရားတို႔သည္ ကုသိုလ္တရားတို႔္ႏွင့္ အာရုုံလွ်င္ အေၾကာင္းရင္းခံ အျဖစ္ တြယ္ညိခ်ိတ္ဆက္လ်က္ ရွိၾကကုန္၏” 
        
တြယ္ျငိခ်ိတ္ဆက္တဲ့ အာရုံေတြ ဆိုတာက တျခားမဟုတ္ပါဘူး ။ မေျပျငိမ္းႏိုင္တဲ့ အာသာ (ေလာဘ) နဲ႔ အတင္း အုပ္စီး ရယူလိုမႈ (ဆႏၵ) ဆိုတဲ့ ညိစြန္းတြယ္တာမႈေတြ ပါပဲ။ 

ေဆြ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မေရာင့္ရဲ မေက်ခ်မ္းႏိုုင္တဲ့ အာရုုံေတြလိုု႔ ဆိုုခ်င္ပါတယ္ (ဆႏၵ နဲ႔ ေလာဘ) ။ ဗုုဒၶဘုုရားဆိုုတာ ဟာလည္း က်ဳပ္တိုု႔ရဲ႕  မေက်မခ်မ္းႏိုုင္တဲ့ ဆႏၵေလာဘ အတၱပံုုရိပ္တစ္ခုု ပါပဲ။ က်ဳပ္တိုု႔နဲ႔ သီးျခား တည္ရွိေနတဲ့ ကိုုယ္ေတာ္မဟုုတ္ပါ။ အာရုုံမွာ ေပၚတဲ့ ဘုုရားဟာ ႏြားျဖဳလား ႏြားနက္လား ဆိုုတာကေတာ့ ျမင္သူရဲ႕  ဆင္ျခင္သတိ ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။

         “ပဌာန္းက်မ္းေတာ္ၾကီး အရ မည္သည့္ ကုုသိုုလ္ရစရာ အမွတ္လကၡဏာ မဆိုုသည္ မလိမၼာ မဆင္ျခင္ မထိန္းကြပ္ဘဲ ႏွလံုုးသြင္းသူတိုု႔ အထံဝယ္ အကုုသိုုလ္တရားတိုု႔ အျဖစ္ ေပါက္ပြားလာေစႏိုုင္ ပါသည္”

ထြန္း။ ဟုုတ္ကဲ့၊ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ ဒါေလးကိုု အမွတ္ျပဳျပီး ပဌာန္းကေလး ရြတ္လိုုက္ၾကပါ စိုု႔လား။


ေဆြ ႏွင့္ ထြန္း။ “အကုသလာ ဓေမၼာ ကုလသ ဓမၼႆ အာရမၸဏ ပစၥေယန ပစၥေယာ”